Nevzat Yıldırım kimdir
Sanatı ile insanlığın sıkıntılarına tercüman olmayı hedefleyen, gencecik yaşına pek çok muvaffakiyet sığdırmış, “Yılın Genç Fotoğrafçısı” ödülünün sahibi, Fotoğraf Sanatkarı Nevzat Yıldırım’ın hayat hikayesid
Farkındalık yaratmak ve dünyaya sesini duyurmak isteğiyle hiç durmadan çalışan, üreten genç bir yetenek Nevzat Yıldırım. Bir gün lisedeki fotoğraf öğretmenin tavsiyesiyle hayatı apayrı bir istikamete ilerlemiş. Şimdi 30’lu yaşlarının başında; fakat o denli çok muvaffakiyete imza atmış ki… O, fotoğraflarını genelde toplumsal meseleler üzerine çekiyor. Doğal bir de İstanbul! İstanbul Tasarım Merkezi’nde Fotoğraf dersi veriyor ve 2010’dan beri de farklı üniversitelerde öğretim vazifelisi olarak derslere giriyor. 40’ı aşkın mükafatı bulunuyor. O, “Boston Hoş Sanatlar Müzesi” tarafından fotoğrafı satın alınan ikinci Türk. Birincisi ise, Orta Güler’di.
“Afganistan’ın Hafızası Portreler”adlı yapıtlarıyla dünyada 60 sanatkarın seçili yapıtların katıldığı, 2018’de Londra’da düzenlenen standa birinci defa katılan Türk Fotoğrafçı oldu.
O, husus fotoğraf olduğunda “sıradan insan” kategorisine katamayacaklarımızdan. Zira hepimiz tıpkı yere bakabiliyoruz; fakat kuşkusuz fotoğrafçılarla birebir şeyi görmüyoruz. Örneğin onun ilham kaynağı kaplumbağalar! O, yalnızca dünyanın sayılı fotoğrafçılarından değil, tıpkı vakitte gencecik yaşına pek çok şey sığdırmış olanlarından…
Çocukluğu
Nevzat, 1987’de Adapazarı’nda dünyaya geldi. Tüm çocukluğu burada geçti. Hoşluğu de, hüznü de, yeri geldi berbatı de burada tanıdı. Üniversite vakti gelene dek çocukluğunun yansımalarıyla bir ortadaydı. O, genç yaşında muvaffakiyetin sözcük karşılığını tam manası ile tadanlardan olacaktı. Lakin bu sonuca giden yollar, o denli pek renkli değildi.Hayat vakitle daha da zorlaşmış, fakirleşmişti. Nevzat, sıkıntı şartlardan geçerek hayatın sıkıntı yüzünü kolayından evvel görecek; ancak nihayet durumu aksi yüz etmeyi de bilecekti. Bir gün fotoğraf sanatkarı olduğunda sanatı, tüm bu zorlukları, tahminen bazen bir ayna üzere yansıtacaktı. Madalyonun yalnızca iki yüzü bulunmuyordu hayatta ve muvaffakiyete giden yollar pek de çiçeklerden geçmiyordu…
2010’da, Kocaeli Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi, Fotoğraf ve Grafik Sanatları, Fotoğraf Ana Sanat Dalı’ndan dereceyle mezun olduktan sonra, yapacağı çok iş, alacağı çok ödül vardı. Dünyaya açılacaktı…
(İstanbul © Nevzat Yıldırım, sanatkarın izniyle)
Hayatının dönüm noktası
Hayatın şiddetli şartları içinde insanın hissesine düşen ya koşullarını kabullenmek ya da kabuğunu kırıp daha fazlasına, gerçek benliğine ulaşmaktı. Elbette süregelen hayat içinde ikincisindense birincisini tercih etmek çok daha kolay. Lakin Nevzat onlardan olmayacaktı.
Annesi, meslek lisesine gitmesini istiyordu. Böylelikle acilen bir fabrikada iş bulabilecekti. Ancak Nevzat, Fotoğraf Bölümü’nde okuma isteğini bastıramadı. Adapazarı’nda öğrencisini yetenek imtihanı ile belirleyen Hoş Sanatlar Lisesi kalitesinde eğitim veren bir lisenin Sanat/Resim Bölümü’nü kazanmıştı. Son sınıfa geldiğinde ise, Fotoğraf Öğretmeni Yrd. Doç. Dr. Rasim Soylu’nun yönlendirmesi ile hayatı apayrı bir istikamete yanlışsız şekillenecekti. Soylu, birebir vakitte Nevzat’ın birinci sanat ve fotoğraf eğitimi aldığı öğretmeniydi…
“Fotoğrafa yeteneğin var. Kocaeli Üniversitesi’ne git, akademisyenlerle tanış” diye öğütlemişti öğretmeni. Nevzat, Kocaeli Üniversitesi’ne gitmiş ve çok çalışmıştı. Akabinde da Mimar Sinan Üniversitesi’nde Fotoğraf üzerine yüksek lisans yapacak, 2015’te mezun olacaktı. Tahminen hayatının dönüm noktası öğretmeninin ona verdiği bir tavsiyeden geçiyordu; lakin en değerlisi Nevzat, sahiden hiç durmamıştı. Daha sonra öğrencilik yıllarını şöyle özetleyecekti:
“Hocalarımın peşini bırakmaz, okuldaki partilere gitmez, fotoğraf çekmeye çıkardım. Bu ülkede üniversite okumak yetmiyor. En yeterlisi için fazla mesai şart!”
Nevzat, öğretmeni Soylu sayesinde yalnızca yeteneğini keşfetmemiş, hayata ve insanlığa dair izler bırakacak bir şeyler yapması gerektiğine de karar vermişti. Fotoğraf sanatını, hayatının en büyük kesimi saydı…
Genç Yetimler Projesi
Bu proje, 2011’de başladı. Nevzat da, elbette bu projenin bir kesimi olmuştu. Genel olarak toplumsal problemleri ele alan çalışmalarda bulunmak istiyordu. Fotoğrafları, sözlere muhtaçlık duymadan pek çok şeyi anlatmalıydı. Nevzat, sanatın zekice kullanıldığında pek çok uygunluğa dönüşeceğine inanıyordu…
Genç Yetimler Projesi kapsamındaki çalışmasına savaşlar, salgınlar, etrafın baskılamasından doğan sıkıntılar üzere birçok sebeple yetim kalmış kızların fotoğraflarını çekerek başlamıştı. Zira 2011’de Türkiye İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı’nın davetiyle Afrika’da, Malavi’ye gittiğinde, yetimhanedeki kızları görmüş, onların dramlarını keşfetmişti. Bu keşif, onu, ruhunun derinliklerinde bir iç savaşa sürüklemişti. Deklanşöre her bastığında, karşısındaki kızın suretinden dökülen acıyı hissediyordu. Artık bu projenin daha büyük bir modülü üzereydi; tılsım, kalbinden dökülen eşleşmedeydi…
Nevzat, bu proje ile Güney Afrika, Nepal, Yemen, Tayland üzere ülkelerinden de yer aldığı 10 ülkede yetimlerin fotoğrafını çekti. Yetimhanelerde, mülteci kamplarında, yoksulluğun taşıp sokaklara döküldü meskenlerde ne çok anne ve genç yetimle tanışmıştı. Ne onları ne gözlerindeki ısrarcı umudu unuturdu bundan bu türlü. Onun gözünde fotoğrafları, beşere, insanlığı hatırlatıyordu…
(Boston Hoş Sanatlar Müzesi koleksiyonuna alınan fotoğraflarından)
Yılın Genç Fotoğrafçısı: Nevzat Yıldırım
Mimar Sinan Üniversitesi Fotoğraf Bölümü’ndeki hocalarından Prof. Dr. Özer Kanburoğlu bir yazısında Nevzat’ı anlatırken kendisine yöneltilen “Nasıl başarılı bir belgesel fotoğrafçısı olunur?” sorusu ile başlıyor; klasik bir biçimde yanıtlamanın tersine, “Bir hayat öykün olmalı” diye yanıtlıyor ve şu cümlelerle anlatıyordu: “Yıllar evvel sinema merakım had safhadayken, Amerikan sinemasının ünlü yıldızlarının hayat öykülerini okumak, benim için rutin süreçlerden birisi olmuştu. O hayat kıssalarında daima bir dram ve gayretin olduğunu fark etmiştim. Muvaffakiyetlerinin gerisindeki gerçek nedenlerin güç kurallardan gelmeleri ve neredeyse tüm meslek kollarında çalışma yapmalarının olduğunu görmüştüm. Çok farklı insan kitleleri içerisinde çalışmak ya da bulunmak, onları kendi çağdaşlarına nazaran daha farklı bir pozisyona getirmişti”.
Bu açıklamayı, mail kutusuna Mooan and Stars Project’ten düşen bir posta üzerine yapıyordu Kanburoğlu. “The American Turkish Society ile Moon and Stars Project”e katılıp katılamayacakları soruluyordu. Türkiye’de fotoğraf eğitimi veren okulların son sınıfında okuyan öğrenciler ortasında yapılan bir müsabakaydı ve mükafatı de, “Young Photographer Award” idi.
Okul, kısım olarak bu ödül için yarışmak üzere iki mezununu seçti ve onlardan biri elbette Nevzat’tı. Nevzat, 2015’te, Bahçeşehir Üniversitesi Fotoğraf ve Görüntü Kısmı, Bilgi Üniversitesi Fotoğraf ve Görüntü Kısmı, Dokuz Eylül Üniversitesi Fotoğraf Kısmı, Marmara Üniversitesi Fotoğraf Kısmı, Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Kısmı, Yıldız Teknik Üniversitesi Fotoğraf ve Görüntü Kısmı ile Sabancı Üniversitesi Görsel İrtibat ve Tasarım Bölümü’nden müsabakaya katılan öğrenciler ortasından parladı ve mükafatı aldı.
“Young Photographer Award”in yanında 6 bin dolarlık mükafatın de sahibi oldu. Lakin kuşkusuz hepsinden kıymetlisi, “Boston Hoş Sanatlar Müzesi”nin, Nevzat’ın bütün yapıtlarını satın alarak koleksiyonuna katmaya karar vermesiydi…
Nevzat Yıldırım’ın muvaffakiyetinin sırrı
Müzenin ünlü küratörlerinden Anna Havigna ve Karen Haas, mükafattan sonra Nevzat’ı daha da cesaretlendirecek, gerçek yolda olduğundan kuşku ettirmeyecek şu açıklamayı yapmıştı: “Nevzat Yıldırım’ın çarpıcı siyah-beyaz fotoğrafları bizi bilhassa etkiledi. Genç sanatçının fotoğraf alanını meslek olarak seçmeye kararlı olduğu görülüyor. Atölyesinde oturan genç süpürge yapımcısını betimleyen fotoğrafında görüldüğü üzere baskıları hem güç hem hoşluk yansıtıyor. Çocuk ya da yetişkin, fotoğraflarının konusunu oluşturan beşerlerle ilgili anlayış ve duygudaşlığı şimdi 20’li yaşlarında olan birisinde sıkça görülen bir özellik değil. İnsan emeğini belgeleyişindeki bu üslubu unutmak güç olacak”.
Nevzat, böylelikle Boston Hoş Sanatlar Müzesi tarafından fotoğrafları satın alınan ikinci Türk olmuştu. İlki Orta Güler’di. Bunun gururunu ayrıyeten yaşıyordu. Çocukluğunun fakir kapısına gülümseyen madalyon, artık ona çok ve yanlışsız çalışmanın meyvelerini ikram ediyordu.
Bir röportajında kısa bir müddet evvel bir fotoğrafını bin dolara satmış olmanın memnunluğunu paylaşırken, 2011’de Genç Yetimler Projesi kapsamında çektiği bir fotoğrafını işaret ederek şunları söylemişti: “Yetim bir çocuk o. Ben de küçük yaşta babamı kaybettim. Fotoğraflarıma kendi yaşanmışlıklarımı katıyorum. Başarımın sırrı bu tahminen de”.
Hocası, “Nasıl başarılı bir belgesel fotoğrafçısı olunur?”, sorusunu “Bir ömür öykün olmalı” diye yanıtlarken, aslında işte tam da bundan bahsediyordu. Onun fotoğraflarında güç, hoşluk, acı, umut, tüm hisler bir aradaydı…
Nevzat Yıldırım’ın fotoğrafa bakışı
Nevzat’a nazaran fotoğraf, bir şeylerin estetik göründüğü, geçmişi hatırlatan bir araç değildi. Ona nazaran fotoğraf, dünyada kabul gören tüm lisanların ötesinde, apayrı ve hatta abartısız en hisli, en anlaşılır lisandı. “Dünyada yaşanan acıları, haksızlıkları sanatın lisanıyla herkese gösterebiliriz” diyordu ve ekliyordu: “Sanatçı, üretmiş olduğu projelerine kendi ruh dünyasından bir grup hisler katmalıdır. Şayet o his yoksa bir şey daima eksik kalacaktır”.
Fotoğraf, geçmiş ile bugünü bağlıyordu, evet; lakin bir yandan da tüm bunları yarına aktarıyordu. Başlı başına bir kültür olmalıydı. Bu durumda fotoğraf sanatkarı da, yaşadığı periyoda mercek tutan bir görsel tarihçi, tahminen bir sosyolog; lakin en çok eleştirmendi. Eleştirisi hem apaçık, hem gizliydi…
Dünyada pek çok fotoğraf sanatkarından, pek çok istikameti sebebiyle etkileniyordu. Yapıtlarıyla milletlerarası kabul görmüş fotoğraf sanatkarlarından ilham alıyordu. Sayacağı birinci isim ise, Ara Güler’di. Onun bilgeliği ve ideolojisi Nevzat’ı çekiyordu. Ustalığı ve alçak gönüllüğü ile İzzet Keribar, İbrahim Vakit, Sabit Kalfagil, Hüsnü Gürsel, entelektüel birikimi ve derinliğiyle şair, muharrir fotoğrafçı Merih Akoğul, hocası Prof. Ozan Bilgiseren, editöryal manada deneyiminin tartışılmaz olduğunu düşündüğü fotoğraf sanatçısı Murat Gür… Hepsi onun sanatında örnek aldığı sanatçılardı…
Nevzat, bir de kaplumbağalardan ilham alıyordu. Onların ağır ağır, sabırla hayata karışmalarından çok etkileniyordu…
İstanbul Kültür ve Edebiyat Atlası Projesi
İstanbul Kültür ve Edebiyat Atlası, İstanbul’da çalışmalar yapmış kültür adamlarının şiirlerini, beyitlerini, paragraflarını alıntılayarak üzerine fotoğraflarının çekildiği, fotoğraf ve metin ahenginin muntazam düşünüldüğü bir kitaptı. Metin kısmı ünlü muharrir M. Davut Göksu’nun kaleminden çıkmış, fotoğrafları da Nevzat Yıldırım çekmişti.
Bu eser, 2015’te, 1923’te kurulan Türkiye Turing ve Araba Kurumu Yayınları’ndan çıktı. Örnek aldığı pek çok isim de, Nevzat hakkındaki kıymetleri görüşlerini paylaşıyordu. İşte onlardan kimileri:
(İstanbul © Nevzat Yıldırım, sanatkarın izniyle)
Ara Güler
‘’Bu çeşit kitapların genç ve başarılı fotoğrafçıların eserleriyle var olması çok mühimdir. Kitaptaki Nevzat Yıldırım’ın fotoğrafları bize İstanbul’a dair eskiyi hatırlatır ve hasret verir. Bundan sonra İstanbul’un çekeceğimiz fotoğraflarını ona nazaran ayarlarız. Bu türlü kitapları memleket için çok yararlı buluyorum yarınlara değerli belgeler bırakıyor. Kitabı yapanları tebrik ederim’’.
(İstanbul © Nevzat Yıldırım, sanatkarın izniyle)
İzzet Keribar
‘’Bugün, Türkiye Turing ve Araba Kurumunun yeni yayımlamış olduğu, yazıları Sn. Davut Göksu, fotoğrafları usta sanatçı Sn. Nevzat Yıldırım tarafından çekilmiş olan “İstanbul Kültür ve Edebiyat Atlası” ismini taşıyan dev bir yapıtı inceleme fırsatım oldu. Fotoğraflara baktığım zaman İstanbul’u şimdi tam olarak keşfetmediğimi anladım. Nevzat Yıldırım’ın kullandığı ışığa ve bilhassa tarihi yapıtlarımızı çekerken bulduğu değişik açılara hayran kalmamak mümkün değil. Bu eser Davut Bey’in bedelli yazısı, öbür yandan Nevzat Yıldırım’ın fotoğraf şöleninin ortak sonucudur. Böylelikle İstanbul’umuzun tarihe geçecek sanat şaheseri çok değerli dev bir eser ortaya çıktı. Hem Turing Kurumunu hem de kendilerini yürekten tebrik ederim”.
Merih Akoğul
“Nevzat Yıldırım, İstanbul üzere hem cazibeli, hem de güç bir kenti fotoğrafları aracılığıyla imaj düzlemine muvaffakiyetle aktarmış. Üstelik bununla yetinmemiş, fotoğraflarındaki kompozisyon, ışık, tarih-estetik istikrarını de dikkate alarak, yeryüzünün en değerli kentlerinden birinin 21.Yüzyıl’daki profilini bizlerle paylaşmıştır. Fotoğrafları aracılığıyla İstanbul’a kattığı bu pahadan ve titiz çalışmasından ötürü kendisini yürekten kutluyorum”.
15 Temmuz Şehitleri
Hepimizin iliklerine kadar hissettiği üzere, FETÖ’nün darbe teşebbüsünde bulunduğu 15 Temmuz (2016) gecesi yaşandı. Yaşanılanlar ve tesirleri 7’den 70’e herkesin belleğinde. İBB Kültür AŞ. bu bahtsız gecede şehit düşenlerin anısına, kıssalarının yazılması projesini muharrir M. Davut Göksu’ya getirdi. Fotoğrafları da yeniden Nevzat Yıldırım çekecekti.
15 Temmuz gecesi şehit düşen, hepsinin ortak paydası vatan, toprak, özgürlük olan 200’den fazla kişinin ailesi ve yakınlarıyla yapılan röportajlar, çekilen fotoğraflar, “15 Temmuz Şehitleri” isimli 550 sayfalık kitapta toplanarak, anıları ölümsüzleştirildi.
Kitap, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere devletin doruğundaki şahıslar ile şehit ailelerine gönderildi. Ayrıyeten İBB Kültür AŞ tarafından İstanbul Kitapçısı’nda uygun fiyata satışa sunuldu.
(İstanbul © Nevzat Yıldırım, sanatkarın izniyle)
Gelecekteki projeler
İstanbul, Nevzat’ın sonsuz sevdası kuşkusuz. Haliyle projelerinin başkahramanı olmaktan hiç geri durmuyordu. İstanbul bahisli yeni bir projenin hazırlığında oluşu ile ilgili bir röportajda, kendisine yöneltilen “Nasıl bir proje bu ve ne vakit hayata geçecek?” sorusunu şöyle yanıtlıyordu: “Kalbimde İstanbul’a yakışır bir sanatçı kitabı yapmak var. Bu kent, yeryüzünün en hoş kentlerinden biri. İstanbul tarihinin her periyodunda şair, ressam ve fotoğrafçıların sanatına yansımıştır. Ben de bu kente aşık bir sanatçı olarak, 10 yıldır kare kare zenginleştirdiğim fotoğraflarla, bugünün İstanbul’unu tasarımı ve içeriğiyle zevkli ve şık bir kitap haline getirmek istiyorum”.
Nevzat, bu sevdaya, “İstanbul, sen sesi hoş bir kentsin. Seni duydum. Bunu bil!” cümlelerini okuduğu 2004 basımı, Cihat Zafer imzalı “İstanbul’a Aşk Mektubu” adlı kitaba rastladığında düşmüştü. Tek solukta okuduğu bu kitaba bir sahafta rastlamış ve İstanbul’a adeta aşık olmuştu. Artık kısacık metinlerle fotoğraflarını desteklediği bir kitap hazırlamak istiyordu. Cihat Zafer’in tesirini hissettiği cümlelerine de yer verecekti.
Ayrıca tekrar bu röportaj yoluyla 2023’te dünya çapında ses getirecek bir projeye de hazırlandığını duyurmuştu…
İyi bir fotoğrafın altyazıya muhtaçlık duymadığını savunan, kusursuz bir fotoğrafın izleyicisi ile ortasında anlık bir bakışma ile tüm sırrını teslim edeceğini vurgulayan, çocukluğundan geleceğe kalbinde mühürlediği düzgün kıssasıyla bir Nevzat Yıldırım geçiyor bu dünyadan…
İyi ki…
Damla Karakuş
[email protected]
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz şahısları lütfen bizimle paylaşın.
Instagram: biyografivekitap
