Erol Günaydın kimdir
60 yıllık tiyatro hayatına sonsuz bir dünya sığdıran, daima daha çok oyunda olmak isteyen, kalbinin kuzeyinde daima sevgiyi taşıyan oyuncu, Erol Günaydın’ın hayat hikayesidir…
Bugün sevgili Erol Günaydın’ın ortamızdan ayrılışının altıncı yılı. Sizce de hiç gitmemiş ya da gitmeyecekmiş üzere değil mi? Sesi çok kulağımızda dolanırken, bir klipin sahnesinde, eskimeyen eski dizilerin karakterleri ortasından bize göz kırparken bu mümkün mü?
Ne memnun ona ki, hayattan beklediği memnunluğu dünya gözüyle yaşamış. Bu hususta gözü açmış alışılmış, hiçbir vakit tam olarak tatmin olmamış. Daima daha fazla oyunda rol almak istemiş. Onu hoş bir oyunda yer almak dışında sonsuz memnun edecek sayılı şey varmış. Bir şeye böylesine sonsuz bağlı olabilmek ne hoş ve elbette ne güç. Bence hala vazgeçmedin aslında. Kalbin buralarda üzere. Konuşmasan da cümleler coşuyormuş hissi veren sahnelerin üzere. Hiç gitme olur mu?
Sevgi ve sonsuz hasretle anıyorum seni…
Aslında en başından bir sefer daha,
İyi ki…
Çocukluğu ve eğitim hayatı
Erol, 16 Nisan 1933’te, yıllar sonra masal ülkesi olarak tanımlayacağı Trabzon Akçaabat’ta dünyaya geldi. Anne ve babası onu bir masalın içinde büyütüyordu adeta. Matrak ve sezgileri güçlü anacığının üçüncü çocuğuydu. Hayal gücü hudut tanımayacaktı; tıpkı muvaffakiyetleri üzere.
Babası Kazım Beyefendi, Kiziroğulları lakaplı bir aileden geliyordu. Nakliye işi ile uğraşan Kazım Beyefendi, bir gün çocuklarının eğitimini mazeret ederek ailesini topladı bir kamyona ve İstanbul’a getirdi. Beşiktaş’a Aleybey Sokağına yerleştiler. Erol, 8 yaşındaydı. Burada ilkokulu birincilikle bitirmişti. Okul ve dersler işini çabuk çözmüştü. Bu süreçte onu zorlayan bir tek şey vardı: Karadeniz şivesi. Neyse ki onu da çözdü. Muvaffakiyetinin akabinde bilhassa muvaffakiyetini izleyen akraba teklifleriyle Galatasaray Lisesi’ne kaydı yapıldı; yatılı okuyacaktı.
Bu yatılı öğrencilik süreci Erol’un hayatı öğrenmek ismine attığı birinci şuurlu adım olmuştu aslında. Kendini burada keşfetti. Ömrüne rahmet olacak dostlukları işte bu sıralarda kurdu. Erol, evvel öğretmenlerini hicvettiği kendi hazırladığı küçük şovlarla sınıflar ortasında bir turne yaptı. Akabinde da kendini okulun Tiyatro Kulübünde buldu.
Erol’un annesi tüm şen şakraklığı ile oyunculuk işini onu birinci izlediğinde şöyle yorumlayacaktı: “Uşağum ben de seni bir şey yapıyorsun sanıyordum; sizin yaptuğunuz şey maymunluk da!” İzledikleri oyunda çocukken geçirdiği hastalıktan sebep yürüyemeyen oğlunun yattığı odanın duvarını maviye boyayan, o uçurtmayı da duvara çiviyle sabitlemiş, ipin ucunu da uçurması için kendine vererek baharı yaşatan bir baba vardı…
Erol, o uçurtmanın ipini hiç bırakmadı…
(Soldan sağa: Gazanfer Özcan, Erol Günaydın, Nejat Uygur)
Güzel dostlukları
Erol, gönlüne düşen tiyatro sevdasını edebiyatla besliyordu. Geceleri Özdemir Asaf ile geziyordu. Erol’u şöyle tanımlıyordu: “Biri vardı; o birinci ağlamayı bulup herkesi güldüren, sonra bunu unutup ağlarcasına gülen”.
Edip Cansever bir diğer çok sevdiği dostu olmuştu. Sonra Attila İlhan vardı; Melih Cevdet Anday… Anday ile kız liselerindeki edebiyat matinelerine katılır; La Fontaine’den masallar okurdu. Can Yücel, Oğuz Aral, Necati Cumalı, Ferruh Doğan, hepsi, ancak hepsi gençliğinin en hoş yanlarıydı… Sait Faik ise, onun için “Karaoğlanım” diyordu.
Ve gün gelecek, Gazanfer Özcanlarla, Nejat Uygurlarla birlikte anılacak; Türkiye’nin sanat yüzü olacaklardı…
Oyunculukta birinci profesyonel adım
Takvimler 1955’i gösteriyordu. Haldun Dormen Amerika’dan şimdi dönmüş gencecik bir direktördü. Yolu onunla da kesişmişti; tanıştılar. Erol, birinci kez “Papaz Kaçtı” oyununda “Humprey” isimli bir rahibi canlandırmak için sahnedeydi. Küçük bir roldü bu; lakin olsundu. Erol zati ömrü boyunca iç rolde büyüklük aramadı. O, rolünü kendisi büyüttü ve kocaman göründü daima sahnede. Bu hususla ilgili en hoş şeyi Ferhan Şensoy söylemişti tahminen de: “Erol abi, rolün büyüğünün küçüğünün sıkıntısında değildir. En küçük rolü o denli bir oynar ki, kimseye bakamazsınız o sahnedeyken. O zati daima başroldedir…”
Her oyuna kendinden bir şey katmanın gayretindeydi o…
Yine de birincisinin heyecanı apayrıydı işte. Yıllar yıllar sonra bir gün bir röportajında o günün heyecanını ve tiyatro dolu geçen yıllarını şöyle özetleyecekti: “Kadıköy Süreyya Sineması’nda birinci oyunu oynayacağız. Papaz Kaçtı diye. Orada 3. perdede küçük bir rol oynuyorum, bir papaz rolü. Heyecandan 2 perde bekledim kapının gerisinde, elim zilde. Zili çalıp içeriye gireceğim. Derken, zile bastım, kapı açıldı, Haldun Dormen kolumdan içeriye çekti beni. Bir girdim, bir başladık oyuna, kahkaha, alkış, kıyamet yıkılıyor ortalık. Ben orada sessiz bir Humprey oynuyorum. Her şeyden korkan, ürken, vaaz vermeye gelen bir rahip. Durduğum yerde sağa bakıyorum alkış, sola bakıyorum alkış, yıkılıyor ortalık. Lakin neyi alkışladıklarının farkında değilim.
Oyun bittiğinde ter içinde kaldım. Ne olduğunu anlamadım, herkes birbirini öpüyor falan. Ben de yüzümü gözümü sildim. Beşiktaş’a meskenime vapurla gittim, soyundum yattım. Sabah kalktığımda 60 sene geçmişti üstünden… 60 yıldır hala tiyatrodayım…”
Erol Günaydın askerde
O vakitlerde askerlik ve öğretmenlik ortasında bir seçim yapabiliyordu. O, öğretmenliği seçmişti. Ağrı’nın Diyadin İlçesi’ne bağlı Üst Biligan Köyü’nde yedek subay öğretmen olarak vatani vazifesinin başındaydı.
Köye geldiğinde vazifelisi olduğu okulun çok hasarlı olduğunu gördü. Çabucak maarife bir dilekçe yazdı ve okulun durumunu, burada eğitim vermenin tehlikelerini bildirdi. Bir heyet geldi, okulun durumunu inceledi. İnceleme sonucunda çıkan rapor, okulun temelden çatlak olduğunu, lakin kışın don olması sebebiyle bahara kadar çökme tehlikesinin olmadığını söylüyordu. Bu kere Erol kolları sıvadı ve daha şahsi bir yardıma başvurdu; Haldun Dormen’e bir mektup yazdı.
“Patronum, bana yazın. Bana çocuk kitapları yollayın. Benim küçük vahşilerime yardım edin. Maarif hiç yardımda bulunmuyor, okulda hiç oturacak sıra yok. Sıra yapılması için on tahta verdiler. Kalemleri, defterleri hiç yok. Tebeşir yok. Galiba bu ay maaşı bunlara yatıracağım. Önlüklük siyah kumaş yollarsanız çok makbule geçecek. Burada bulmanın imkanı yok. Dağda geçecek günlerimi süsleyecek bu hoş, gerçekleştirmek istediğim hayallerim. Muhtara söyledim, köylülerle çalışıp köyün yollarını düzelteceğiz. Baharda da köye ağaç dikeceğiz.
Patronum isteklerim çok old,u lakin bunlar çok az paraya bakar. Çok özledim sizleri. Kendimi bu işlere vermezsem hiç günler geçmeyecek. Bitmeyecek…
Dağlar kadar büyüdü içim…”
Sonrası daima güneşli, daima çiçekli… Neye sevgiyle dokunursun da iyileşmez ki…
(Eşi Güneş Hanım ile)
Erol Günaydın evlendi
Erol, askerden dönmüştü; kendisine çok şey katarak. Tiyatroya olan hasreti içini kavuruyordu. Döner dönmez daha çok heyecanla, daha çok şevkle sarıldı tiyatroya…
Sonra İzmir turnesine çıktılar ve işte onunla burada tanıştı; Güneş…
Evlenmeye karar vermişlerdi. Sonra Yıldız Kenter, Müşfik Kenter, Şükran Güngör toplaşıp Manisa’ya kız istemeye gittiler. Çabucak evlendiler ve İstanbul’a yerleştiler.
Erol, o sıralar Yılmaz Güney ile bir sinema sineması çekimi için İzmir’deydi. Hoşlar hoşu karısı gebeydi. İstanbul’a geldi, doktora birlikte gittiler. Hekim, üçüzlerinin olacağı muştusunu işte o gün verdi. Sonra Erol çekimler için İzmir’e, karısı da hamileliğine döndü. Çok geçmeden de doğum haberi geldi.
Üç çocuk doğmuştu, lakin biri doğar doğmaz hayata veda etti. Erol doğum ve mevt haberini şimdi almıştı ki, ikinci çocuğunun da haberi geldi. Yalnızca biri tutunabilmişti hayata…
Yine de toplamda bu evlilik onlara üç evlat getirdi. Demek ki üçünün birlikte vakti değildi. Günaydın çifti çocuklarına, “Ayşe, Fatoş ve Günfer” ismini verdi.
90’lar öncesi ve sonrası
Erol, 1960’ta birinci sinema sineması “Yeşil Kurbağalar” ile beyazperdede uzunluk gösterdi. Fakat bunun yanında 90’lar furyasında dizilerde de vardı elbette. Sinema sinemaları, tiyatro oyunları ortasına TRT’de yayınlanan Çiçek Taksi’yi de sığdırdı. Ayrıyeten Nasreddin Hoca tiplemesi, meddah şovları ve hatta seslendirmeleri ile Erol Günaydın her yerde idi…
90’larda yaşayan bir çocuksanız onu çoğunuz Çiçek Taksi’den (1995) hatırlar ancak en çok. Sıcacık aile ortamı, Erol Günaydın’ın babacan tutumu ile her hafta konutlarımıza konuk oluşları…
1992’de Mahallenin Muhtarları’ndaydı. Sonra 2004’te Cennet Mahallesi…
Seslendirme Sanatkarı Erol Günaydın
Tüm bu çalışmalar ortasında onun ismi aslında birçok seslendirmede de geçti. En ünlülerini saymak gerekirse:
“Ayı Yogi, Yüzüklerin Efendisi’nde Bilbo Baggins, Üst Bak animasyonunda Carl Fredricksen…”
İzlediğinizde sesin sahibini tanımış mıydınız?
Ödülleri ve kitabı
Erol Günaydın tüm bu meziyetlerinin yanında bir de senaristliğe soyundu. 1965 tarihli “Güzel Bir Gün İçin” ismini verdikleri sinema sinemasında, Erol Keskin ile birlikte 4. Antalya Sinema Şenliği’nde “En Uygun Senaryo Ödülü”ne layık görüldüler. Sinemada Altan Erbulak ile birlikte oynamışlardı. Elbette bu ömrüne sığdırdığı onlarca mükafattan yalnızca bir tanesiydi…
Ödülleri ve birçok meziyetine eklediği bir şey daha ise, kitaptı. Gazeteci – Müellif Emine Algan’ın birkaç aylık müddette Erol Günaydın ile gerçekleştirdiği söyleşiler, 2007’de, “İki Kalas Bir Heves” başlığı altında bir kitap oldu…
Erol Günaydın öldü
Erol Günaydın birinci kere geçirdiği bir rahatsızlık sonucu 2 Ağustos 2008’de Florence Nightingale Hastanesi’ne kaldırıldı. Burada geçirdiği ameliyat sonrasında da alındığı ağır bakım sonrası 16 Ağustos’ta taburcu edildi.
Neyse ki atlatmıştı. Durumunun âlâ olduğu açıklaması geldi, ki nitekim de düzgündü. Erol Günaydın, Okan Bayülgen’in Disko Hükümdarı programının müdavim konuğu olarak karşımızdaydı artık. 2010’da da Athena’nın Arsız Gönül klibi için geçti kamera karşısına.
Bu sırada karısı Güneş Günaydın da yakalandığı amansız hastalığa yenik düşmüştü. Erol Günaydın, sadece “Güneşimi kaybettim” diyebilmişti…
2012’ye geldiğimizde hastalık onu bir defa daha kemirmeye başladı. Aslında çok sevdiği köpeği Sirkeci’nin vefatının tesiri de büyüktü. 12 Nisan’da Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nin ağır bakım ünitesinde pnömoni böbrek yetmezliği, sepsis sebebiyle tedaviye alındı. 15 Ekim’de ise, saat 14.45’te kalp yetmezliği sonucu hayata gözlerini kapadı. Sanki kalbi sevmekten mi yorulmuştu?
Erol Günaydın, tüm sevenlerini yasa boğmuştu. 17 Ekim’de Teşvikiye Camii’nde cenaze namazı kılındı ve sonra Feriköy Mezarlığı’na defnedildi.
Ne çok muvaffakiyete imza attı. Sanat ismine ne çok şey yaptı. Kuşkusuz onun en hoş armağanı insanların katıksız sevgisi oldu. Bir düşünsenize, hangimiz onu bir sinemanın küçücük bir sahnesinde görüp gülümsemedik ki? Ferhan Şensoy ne kadar da haklı…
Bu hoş adamın biyografisini kendi kelamlarıyla tamamlamak istiyorum: “İnsanlar hayatımın en büyük serveti, bütün gezdiğim yerdeki insanlara daima sevgiyle baktım. Onlardan da sevgi gördüm. Kimseye kızmadım. Herkese hak verdim. Tahminen de bu sevgi dağıtımı beni çok keyifli ediyor. Bu sevgiyle tahminen bana hayat verdiler, nefes aldırdılar. Her vakit gülüyorum, gülümsüyorum. Ne yapayım?”
Tiyatroya olan bağlılığı, daima hoş gülümseyişiyle bir Erol Günaydın geçti bu dünyadan…
İyi ki…
Damla Karakuş
[email protected]
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz şahısları lütfen bizimle paylaşın.
Instagram: biyografivekitap
