Ahmet Mithat Efendi kimdir
Tanzimat edebiyatı devrinin önde gelen muharrir ve aydınlarından olan Ahmet Mithat Efendi’nin hayat öyküsüdür.
Tanzimat edebiyatının üretken müelliflerinden olan, birebir vakitte Jön Türkler kümesinde olan Ahmet Mithat Efendi, periyodunun kıymetli aydınlarındandır. Yaşadığı sürece pek çok kitap, yazı, makale kaleme alan Ahmet Mithat Efendi’nin hayat öyküsüdür.
Ahmet Mithat Efendi, 1844’te İstanbul’da doğdu. 28 Aralık 1912’de İstanbul’da ömrünü yitirdi. İstanbul Mısır Çarşısı esnafından Hacı Sülayman Ağa’nın oğlu. Babasını küçük yaşta kaybetti.
1854’te Vidin’de bulunan ağabeyi Hafız Ali Ağa’nın yanına gönderildi. Eğitimine burada başladı. 1857’de ailesi ile birlikte İstanbul’a döndü.
Mısır Çarşısı’nda bir aktarın yanına çırak verildi. Ağabeyinin yanında çalıştığı Mithad Paşa’nın yanına girdi. Mithad Paşa 1861’da Niş Valiliği’ne atanınca ağabeyi ile birlikte Niş’e gitti.
Mithat Efendi, Rüşdiyeyi orada bitirdi. Rusçuk’ta Tuna Vilayeti Kalemi’ne memur olarak girdi. Çalışkanlığı ile Mithad Paşa’nın gözüne girdi.
Paşa ona kendi ismini verdi. Bu ortada özel dersler alarak Fransızcasını ilerletti. 1866’da tercüman olarak gittiği Sofya’da evlendi. Tuna gazetesinin başyazarı oldu.
1869’da Mithad Paşa ile birlikte Bağdat’a gitti. Vilayet matbaası ve resmi vilayet gazetesi Zevra’nın müdürlüğünü yaptı. Birinci kitabı olan Hece-i Önce isimli ders kitabını burada yazdı.
1871’da ağabeyi ölünce İstanbul’a döndü. Tahtakale’deki konutunun altına küçük bir matbaa kurarak kendi kitaplarını basmaya başladı. Bir yandan da Basiret gazetesine yazılar yazdı.
Namık Kemal ile olan dostluğu
1872’da Namık Kemal ile tanıştı. Evre ve Bedir isimli iki gazete çıkardı. Bu gazeteler kapatılınca Dağarcık ve Kırkambar mecmualarını yayınladı.
Bu mecmualarda çıkan yazılar nedeniyle Namık Kemal, Ebüzziya Tevfik üzere yazarlarla birlikte Rodos’a sürgüne gönderildi. 3 yıl kaldığı Rodos’ta Medrese-i Süleymaniye isimli bir okul açıp ders verdi. 5. Murat’ın affıyla 1876’da İstanbul’a döndü.
Gazetecilik hayatı
1876′da İttihat Gazetesi’ni yayınlamaya başladı. Muhalif tavrını yumuşatarak 2. Abdülhamit’e yakınlaştı. Devletin resmi gazetesi Takvim-i Hadiseyi ve devletin basımevi olan Matbaa-i Amire’nin müdürlüğüne atandı.
Mithad Paşa davasında paşanın aleyhine tanıklık yaptı. 1878’de Osmanlı Sarayı’nın dayanağıyla Tercüman-ı Hakikat gazetesini kurdu.
1888’de İsveç’te toplanan Müsteşrikler Kongresi’ne katıldı. 1895’te Meclis-i Umur-ı Sıhhiye ikinci reisi oldu. Birebir yıl Sabah gazetesinde yayınlanan “Dekadanlar” başlıklı yazısıyla Servet-i Fünun‘u eleştirdi.
Ünlü kitabı ise Felatun Beyefendi İle Rakım Efendi yapıtıdır.
Ahmet Mithat Efedni öldü
Sanat ve edebiyat etraflarının yansısını çekti. Müellifliği bırakmak zorunda kaldı. Vefatına kadar Darülfünun’da dünya tarihi ve dinler tarihi dersleri verdi, hayır kurumlarında çalıştı.
Ünlü muharrir, 28 Aralık 1912’de hayatını kaybetti.
