Alfred Nobel, 21 Ekim 1833 senesinde Stockholm’de dünyaya geldi. Büyük bir İsveçli mucit ve sanayici olan Alfred Nobel, bir çok zıt yönleri olan bir insandı.
İflas etmiş bir birinin oğluydu; fakat kendisi bir milyoner oldu. Edebiyat aşığı bir fenciydi, sonrasında bir ideal bırakan sanayici oldu. Bir servet sahibi oldu; fakat son derece basit yaşadı. Toplum içinde neşeli olmasına rağmen, yalnız olduğu zaman yüzünde tasa ve elem vardı. Bir insanlık aşığı idi; fakat hiç eşi veya Onu sevecek bir ailesi olmadı. Vatanına aşık bir kişi idi; fakat yabancı topraklarda yapayalnız öldü.
Barış zamanında maden sanayinde ve yol inşaatında kullanılsın diye yeni bir patlayıcı madde olan dinamiti keşfetti; fakat dinamiti bir silah olarak savaşta vatandaşlarını yaralamak ve öldürmek için kullanıldığını gördü. Çok faydalı yaşamı boyunca sürekli olarak, faydasız bir insan olduğu duygusuna kapıldı.
Alfred Nobel’in gerçekten askeri önem taşıyan tek buluşu dumansız baruttu (Balistit) ve mirasın tümü içindeki payı % 10’ dur.
Kendisini çok övenlere, bu övgülerden hoşlanmadığını söylerdi; fakat ölümünden sonra, adı bir çok şan ve şeref getirdi.
Alfred Nobel, 21 Ekim 1833’te Stockholm’de dünyaya geldi. 1842 senesinde ailesi Rusya’ya taşındı. Babası İmmanuel, Rusya’da mühendislik sanayinde çok önemli bir mevki elde etti..
Immanuel Nobel, Kırım Savaşı sonunda çok önemli bir maden yatağı buldu, savaş sırasında hükümetin siparişlerini karşılayarak milyoner oldu; fakat bir süre sonra iflas etti. 1859 senesinde ailenin tamamı yeniden İsveç’e döndü. Alfred Nobel 1863 senesinde yeniden ailesine katıldı ve babasının laboratuarında patlayıcı maddeler hususunda çalışmalara başladı. Özel olarak kendi kendini yetiştiren Alfred Nobel, yirmi yaşına geldiğinde zaman müthiş bir kimyacı ve dil bilgini oldu. İsveççe, Rusça, Almanca konuşuyordu.
Babası gibi, Alfred Nobel hayalci ve yaratıcıydı. Lakin iş yaşamında daha başarılıydı ve mali ve ekonomik alanda büyük bir başarı sağladı.
Bilimsel keşiflerini endüstri alanında uygulama hususunda başarı kazandı ve 20’den fazla ülkede 80’den fazla şirket kurdu. Gerçekte onun büyüklüğü, ileri görüşlü, yaratıcılık gücü olan insanları etrafına toplayabilmek kabiliyetidir.
Lakin, Nobel’in asıl amacı para kazanmak, hatta keşif yapmak da değildi. O bazı zamanlarda mutluydu ve daima yaşamın anlamını inceliyordu. Gençliğinden beri edebiyata ve felsefeye karşı derin bir ilgi duyuyordu. Belki bu yüzden hiç evlenmedi.
O bütün insanlığa karşı derin bir sevgi ve şefkat duyuyordu. Fakirlere karşı daima cömertti. Bir keresinde “ölen insanlar için muhteşem anıtlar yaptırmaktansa, yoksul bireylerin karnını doyurmayı tercih ederim” demişti.
Alfred Nobel, 10 Aralık 1896 tarihinde San Remo’da öldü.
En büyük arzusu savaşın son bulacağı günü görmekti. Ölümüne dek, milletler arası barışın sağlanması için parasını ve zamanını harcadı. O ünlü vasiyetnamesi ile fizik, kimya, fizyoloji, tıp, edebiyat ve barış hususunda keşif yapan insanlara servet bırakıyordu. Bu öyle bir anıttı ki, ölümünden uzun süre sonra bile hatırlanacaktı.
Ödüller diploma, altın madalya ve çek olarak her sene 10 Aralık’da ( Alfred Nobeli’in ölüm gününde) ödül kazananlara Stockholm’un ünlü Konser Salonunda İsveç Kralı aracılığıyla büyük bir merasimle verilir.
İlk ödüller 1901 senesinde;
Fizik – Wilhelm Conrad Röntgen
Kimya – Jacobus H. van ‘t Hoff
Fizyoloji ve Tıp – Emil Adolf von Behring
Edebiyat – Sully Prudhomme
Barış – Henry Dunant, Frédéric Passy
Alfred Nobel’in Vasiyetnamesi
Ardımdan bıraktığım gayrimenkülümün ve servetimin tamamı aşağıdaki biçimde dağıtılacak :
Kapital emniyeti bir biçimde bir fonda toplanmalıdır. Bu fonunun faizi her sene insanlık için en büyük katkıda bulunmuş bireylere dağıtılmalıdır. Bu faiz 5 ana bölüme ayrılmalı ve aşağıdaki biçimde tevzi edilmelidir :
FİZİK sahasında en büyük keşfi yapan fizikçiye,
KİMYA sahasında en büyük keşfi yapan kimyacıya,
FİZYOLOJİ veya TIP sahasında en büyük keşfi yapan insana,
EDEBİYAT sahasında en büyük keşfi yapan insana,
BARIŞ ve KARDEŞLİK için en büyük çalışmayı yapan fizikçiye verilmelidir.
Başta beş dalda verilen ödüllere 1968 senesinde İsveç Bankası Alfred Nobel anısına bir de “İktisat ödülü” eklendi.
Fizik ve kimya hususundaki keşifler İsveç Bilim Konseyi’nce değerlendirilmelidir. Edebiyat ve Barış hususunda ödüller, Norveç Parlamentosu aracılığıyla seçilen 5 kişilik bir komite (kurul) aracılığıyla değerlendirilmelidir.
En büyük ve kesin arzum, ödülleri adaylara dağıtılırken kesinlikle milliyet ayrımı gözetilmemesidir. En önemli ödülü alacak kişi bir İskandinavyalı da olabilir, olmayabilir de.”
