Amy Winehouse kimdir
Aldığı ödüllerle Guinness Rekorlar Kitabı’na giren, müziği, tutkuları, skandallarıyla gündemden düşmeyen, soul müziğin divası Amy Winehouse’in hayat hikâyesidir…
Amy, hakikaten de sıra dışı bir bayan, sıra dışı bir sanatçı. “Ben tam soy adım gibiyim” diyerek alkol meselesini lisana getirmekten hiç çekinmemiş. İsmine aşk dediği tutku ile alkole, uyuşturucuya daha da bağlanmış. Asıl bağımlılığın Blake olduğunu fark ettiğinde ise, muhtemelen artık çok geçmiş…
Amy Winehouse! O soul müziğin divası! Hamurunda caz ile yoğurulmuş bir sanatçı. Caz müziğin asi kraliçesi! İngiliz müziğini tekrar canlandıranlar ortasından gösterilen bir isim! Kendine has usulü ile Karl Lagerfeld üzere moda tasarımcılarına dahi ilham kaynağı olmuş bir kadın!
… Ve daha pek çok şey tahminen; fakat o içimizdeki kırgınlıkların birinci “çıt” sesine bakarsak Amy, babasını özleyen, ona aşık bir kız çocuğu. Onunla çok yakın olmalarına karşın hem de. Bugün onu anlamaya çalışarak yazdım. Her bir skandalında ona hem kızdım, hem bir yanım onu anladı. Bu tuhaf bir denge! Siz de onu en çok anlamaya yakın tarafta okursunuz dilerim…
Sevgimle…
Çocukluğu
Amy, 14 Eylül 1983’te, Londra’da, Janis Seaton ve Mitch Winehouse çiftinin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldiğinde ailesi, ona “Amy Jade” adını verdi. Ataları, Londra’ya yerleşmiş Rus ve Polonya Musevisi göçmenlerdi. Alex isminde bir de ağabeyi olan Amy’nin annesi eczacı, babası ise taksiciydi.
Çocukluğu, Southgate banliyö bölgesinde geçti. Ailesinde bilhassa annesinin akrabaları ortasında çokça caz müzisyeni vardı. Babaannesi Cynthia Winehouse de müzikçiydi. Hatta yanı başındaki annesi Janis de, aslında bir eczacı olmasına karşın birebir vakitte amatör bir caz şarkıcısıydı. Babası ise, ona daima Frank Sinatra müzikleri söylüyordu. Müzik, onun ailesi içinde sıradan bir hadiseydi ve Amy, cazla adeta yoğuruldu…
9 yaşına geldiğinde hayatının en acı birinci travmasını yaşadı. Annesi ve babası boşandığında Amy, 9 yaşındaydı. Babası konutu terk edip gittiğinde, babasına aşık bir kız çocuğu olarak Amy, bundan sonraki yaşını babasının sevgisine duyduğu büyük bir açlıkla büyüttü. Bundan sonraki hayatı bir uçurumdan aşağı sürüklenmek olarak tanımlanabilirdi ve bu olay, o uçurumun doruğundaki birinci gündü.
Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı ile hayatını sürüklediği bir devirde verdiği röportajında kendisine yöneltilen “Neden kendine ziyan veriyorsun? Bunu neden yapıyorsun?” sorusuna verdiği karşılık kalbindeki baba eksikliğinin yansıması üzereydi:
“Babam, bana “Yapma!” desin diye yapıyorum.”
Eğitim hayatı
Amy, Sothgate bölgesinde Osidge İlkokulu’na gitti. Çocukluğunda Yahudi Pazar Okulu’na da devam etti.
Ailesinin bu ayrılık sürecinde Amy, babaannesi ile daha çok vakit geçirmeye başladı. Amy’in hayatındaki bu kırılma noktası, birebir vakitte bir dönüm noktasıydı. Babaannesi Cynthia, Amy’i, sanat okuluna gitmesi konusunda teşvik etmek istiyordu. Amy’in psikolojisiyle ilgilendiği üzere yeteneğini keşfetmiş, eğitimiyle de ilgileniyordu. Onun teklifiyle 10 yaşındayken, 4 yıl eğitim veren Susi EarnshowTheatre School’a başladı…
Tahmin etmesi güç değil alışılmış; Amy hiçbir vakit istenilen kriterlerde bir öğrenci olmadı. Çok yetenekli olsa da, sıkılgan mizacı ile daima okuldan kaçan, daima yalnız kalmayı tercih eden bir çocuktu. Haliyle ters kişiliği ile sık sık okul değiştirecekti. 12 yaşında Sylvia Young Theatre School’u burslu kazandı. 1997’de, burada The Fast Show’un bir kısmında sahne aldı. Lakin 13 yaşında burnuna yaptırdığı piercing ve okulla uyumsuz davranışları sebebiyle okuldan atıldı. Piercinginin yanında, kalçasının çabucak üzerine yaptırdığı birinci Betty Boop dövmesinden sonra vakitle öteki 13 dövme daha yaptıracaktı. Daha sonra The Mount School, Mill Hill, BRIT School, Southgate School ile Ashmole Schooll’da da eğitim gördü…
Okul bir biçimde devam ederken Amy, çocukluk arkadaşı Juliette Ashby ile “Sweet’n Sour” ismini verdikleri bir rap kümesi kurdu. Şimdi yalnızca 10 yaşındaydılar ve kümeleri çok da uzun olmadı. Birinci kere gitarı olduğunda 13 yaşındaydı ve kendi bestelerini yapmaya başlamıştı. Bu periyotta Bolsha Band isimli bir mahallî kümede müzik söyledi.
İyi bir öğrenci değildi tahminen; fakat yeteneği tartışmasızdı. 16 yaşına geldiğinde dünyanın en saygın korolarından biri olan National Youth Jazz Orchestra’nın baş bayan vokaliydi.
Müzik mesleğinde birinci albüm: Frank
Amy, meslek seyahatini çok erken başlatmıştı. Bir pop yıldızı olan okul arkadaşı Tyler James, Amy’in demosunu İngiltere’de düzenlenen bir yetenek müsabakasına gönderdiğinde şimdi 16 yaşındaydı. Island/Universal ile bir mutabakata imza attı; lakin uzun vadeli olmadı. Bir yandan da National Youth Jazz Orchestra’nın vokali olarak sahne alıyordu…
2003’te, 20 yaşındayken hayatının en değerli vakitlerini yaşıyordu. Tyler James sayesinde tanıştığı Salaam Remi yapımcılığında birinci albümünü çıkarıyordu. Yapımcılığını Fugees, Joss Stone, Nas ve Salam Remi’nin üstlendiği, çoğunlukla caz esintilerinin olduğu “Frank” ismini verdiği birinci albümü, 20 Ekim 2003’te ellerindeydi. Üstelik tüm müziklerde yardımcı müellif olarak imzası da vardı. “Neredeyse kusursuz!” yorumları alan albümden, “Stronger than Me”, “Take the Box”, “In May Bed / You Sent Me Flying” ve “Pumps / Help Yourself” isimli dört tekli çıktı…
Basın, albümü de, Amy’i de çok sevmişti. Frank, çıktığı anda müzik listelerinin başına yerleşmişti ve Amy Winehouse, ülkesinde artık kıymetli bir caz artisti olarak tanınıyordu. Mükafatlar de gecikmedi tabii…
Amy, Frank ile BRIT Ödülleri’nde “En Düzgün İngiliz Bayan Şarkıcı” (British Female Solo Artist) ve “En Âlâ İngiliz Kentli Hareketi” (British Urban Act) kısımlarında aday gösterildi. “Strongrer then Me” müziğiyle ise, 2004 Ivor Novello Müzik Kelamı Ödülleri’nde, “En Uygun Çağdaş Şarkı” (Best Contemporary Song) seçildi. Ayrıyeten İngiltere’de satış sayılarıyla Platin Plak’a layık görüldü. İngiltere’de yılın en çok satan 13., İrlanda’da 70., Jamaika’da ise 89. albüm oldu. Avrupa’nın değerli kentlerinde konserler verdi…
Albümü ile ilgili her şey hoş gidiyordu, evet. Albümü çok sevilmişti. Lakin Amy için tıpkı şey geçerli değildi; o, albümünü sevemiyordu. 2006’da The Sun Gazetesi’ne verdiği bir röportajda bu durumu şu biçimde dillendirmişti: “Frank albümünü artık dinleyemiyorum bile. Aslında hiçbir vakit dinleyemedim.”
Bir öteki açıklamasında ise, daha iyimserdi: “Şimdi ‘Frank’ kulağıma çok farklı geliyor. Onunla hala gurur duyuyorum, hala hoş bir albüm olduğunu düşünüyorum ama bugünkü tecrübem ve bakış açım olsa, ‘Frank’ değişik bir albüm olurdu.”
Büyük aşkı Blake
2003, onun hayatında nitekim bir dönüm noktasıydı. Albümünü çıkarmadan evvel Ocak ayında, skandallara husus olacak bir evlilik yapacağı Blake Fielder Civil ile bir barda tanıştı. Bu, insanın gözünü kör eden o tutkulu, seni her istikamete çekebilecek aşklardandı. Amy, Blake öylesine bağlanmıştı ki, birden tüm dünyası o oluverdi.
Evet, büyük aşk yaşıyorlardı ve Amy’in hayatında babası da dahil herkes bu ilgiye karşıydı. Zira Amy, Blake ile birlikte en ağır uyuşturucularla da tanışmıştı. Bilhassa babası, Blake’i, kızının uyuşturucu bağımlılığının tek sorumlusu olarak görüyordu. Amy alışılmış ki kimseyi dinlemedi. Gelecek yıllarda uyuşturucu ve şiddet dolu aşklarıyla magazin gündeminde de tutkulu bir yer edindiler…
Sürekli ayrılıkları da, en az aşkları kadar tutkuluydu. Daima ayrılıp barışıyorlardı. Bunlardan birinde Blake, Amy’i terk ederek eski kız arkadaşına döndü. Amy artık büyük bir buhranın kıskacındaydı. O dehlizden, depresif ruh halini teslim ettiği “Back to Black” albümü ile çıktı…
Back to Black
Amy, Back to Black albümünü Ekim 2006’da çıkardı. Bu albümle, “En Yeterli Yeni Sanatçı, Yılın Kaydı, Yılın Şarkısı” da dahil olmak üzere 6 kolda Grammy Ödülü’ne aday gösterildi ve bunlardan beşini kazanarak en baştan birinci albüm Frank’in muvaffakiyetini katladı. “Rehab” müziği ile “Yılın Kaydı”, “Yılın Şarkısı”, “En Âlâ Bayan Pop Vokal Performansı” mükafatlarını, “Back to Black” albümüyle de “Yılın Albümü” mükafatına aday gösterilirken, “En Uygun Pop Vokal Albümü” mükafatını kazandı. Ayrıyeten “En Âlâ Bayan Sanatçı” oldu. İmalcisi Mark Ronson’a ise, “Yılın Yapımcısı” mükafatını getirdi. 5 Grammy kazanan birinci İngiliz müzikçi oldu. Ayrıyeten bir gecede en çok ödül kazanan bayan müzikçi rekorunu da kırdı…
Bu kadarla da bitmedi. Birleşik Krallık’ta 2000’lerin En Çok Satan Üçüncü Albümü olan Back to Black ile Amy, 14 Şubat 2007’de, “En Yeterli İngiliz Bayan Sanatçı” kolunda bir BRIT Ödülü kazanırken, “En Güzel İngiliz Albümü”ne de aday gösterildi. Ivor Novella Ödülleri’nde, 2007’de “Rehab” ile “En Âlâ Çağdaş Şarkı” dalında, 2008’de de, “Love is Losing Game” ile “En Âlâ Kelam ve Müzikli Şarkı” dalında aday gösterildi…
Albüm, Amy’in özel hayatını anlatıyordu. Basında daima sarhoş manzaralar, bilinen uyuşturucu sorunu ve çok kilo kaybından sebep, albümün en ilgi çeken müziği “Rehab” (Rehabilitasyon) oldu. Bu albüm, her bir kelamı, her bir notası ile adeta yaşıyordu…
Yine de bilhassa Rehab, İngiltere’de Top 10’da idi. Ayrıyeten Amerika’da da aylarca Top 10’da kaldı…
(Alex Clare ile)
Amy’in sığındığı aşk
Amy ve artık İngiltere müzik piyasasında hoş bir yeri olan Alex Clare, 2006’da, Amy’in konutuna çok yakın olan The Hawley Arms’ta tanıştı. Alex o vakit Camden’de, bir pubda hem müzik hem de aşçılık yapıyordu. Vakitle birbirlerinden kopamaz hale geldiler. Aslında birinci vakitler Alex, Amy’in şöhretinden ürkmüştü. Yeniden de bu alaka sürdü; Amy yaralarını sarıp iyileşene kadar…
Alex, hassas yaklaşımı ile Amy’a güzel gelmişti. Blake’in onda açtığı yaraları güzelleştirmiş, Amy fark edilecek kadar toparlanmıştı. Aslında bu Amy’in, Alez’ sığınmasının, güzelleşmesinin hikâyesiydi…
Amy, artık güzel hissettiğine nazaran, kendini tekrar tabana çekebilirdi. Blake’in kendisinde yarattığı hasarı unutmuş ve kendini bir aşk üçgeninin içinde buluvermişti. Artık Blake ile yine görüşüyordu. Bir gün Alex, tanıştıkları yerde Amy’i, Blake ile gecenin bir yarısında öpüşürken gördü. Kuşkusuz o da içinde bulundukları bu sürecin farkındaydı. Alex, Amy’in yara bandı olmuştu. Sessiz sedasız gitti…
Amy ve Blake evlendi
Yaşadıkları karanlıkların akabinde, kendi karanlıklarında tekrar kaybolmaya karar verdiler ve 2007 Mayıs ayında Amy ve Blake evlendi. Alkol bağımlılığının yanına, uyuşturucu bağımlılığı önemli bir biçimde bu devirlerde eklendi. Ağustos başlarında çok doz ile hastaneye kaldırılmış, vefattan dönmüştü ve Amy, hayatını kocasının kurtardığını söylüyordu. Bir çelişkinin içinde süren, karanlık yanı perdelenemeyen bir bağlantıydı bu…
Ağustos sonuna gelindiğinde ise, Amy ve Blake bu defa farklı bir skandal ile basındaydı. Sanderson Hotel’de çıkan arbedede, şiddetin dozunu kaçırmışlardı. Kıyafeti kanlar içinde kalan Amy’de, morluklar da vardı; Blake’in ise, yüzünde ve boynunda sıyrıklar… Ve Amy yaptığı açıklamada ısrarla Blake’in ona vurmadığını söylüyordu…
Evliliklerinde skandallar birbirini izledi. Daha bu olay hafızlardan silinmemişti ki, Amy, Blake ve kuaförü üzerlerinde bulunan yüksek ölçüde esrar ile Norveç’te tutuklandı. Bu tutuklanmadan kefaleti ödeyerek kurtulsalar da, 20 gün sonra Londra’da bir öteki tutuklanma daha yaşadılar. Blake, daha evvel bir barmeni dövmüştü ve açılan davayı rüşvet vererek sonlandırmaya çalışıyordu ki, yakalandı…
Amy’in mesleğinde yaşadıkları
Bu evlilik, saplantılı bir ruh haline getirdiği Amy’in mesleğini de zedelemeye başlamıştı natürel. Kocası Blake’in tutuklanmasının sonraki haftasında, Birmingham’daki National Indoor Arena’daki konseri için sahnedeydi. Lakin o çok sevilen Amy yok üzereydi. Sahnede tökezliyor ve seyircisine daima küfürler ediyordu. Karşılık olarak da, seyirci performansı boyunca Amy’i yuhaladı…
Böyle bir sahne yaşamanın şaşkınlığını üzerinden atamayan, bu psikolojide tekrar sahneye çıkamayacağına karar veren Amy, sonraki konserlerinin hepsini iptal etti ve resmi web sitesinden hayranlarına, kocası bu durumdayken sahnede kendini işine veremediğini anlattı. Meğer işin rengi bir ay sonra daha da değişti. Amy de, kocasının soruşturmasıyla ilişkili olduğu gerekçesiyle tutuklandı. Amy, günden güne kendini 9 yaşında kıyısında bulunduğu o uçurumdan yavaş yavaş sürüklüyordu…
Ocak 2008’e gelindiğinde Amy’in kokain kullanırken çekilmiş imgeleri gazete ve televizyonlardaydı. Nisan’da tutuklanarak sorgulandı. Amerika vizesi, uyuşturucu kullanımı gerekçesiyle iptal edildi. Bu durum, Back to Black’ten sonra rekor kıracağı Grammy Ödül gecesini etkileyecekti elbette.
Grammy gecesi, Amy hala dünyanın en başarılı caz vokallerindendi. Hayranları, onu bağımlılıkları ve hasebiyle davranışları yüzünden eleştiriyor olsa da, heyet, Amy’in muvaffakiyetini desteklemekten yanaydı. Amy, işte o gece Grammy’de rekor kırdı. Lakin bu rekoru kırarken Amy, Grammy Ödül Gecesi’ne Londra’dan uydu ile bağlanıyordu. Ne olursa olsun, hiçbir şey 5 ödül birden alarak 2009 Guinness Rekorlar Kitabı’na “En Çok Grammy Mükafatı Kazanan İngiliz Bayan Sanatçı” olarak girmesine mahzur olmamıştı…
Tabii bir diğer açıdan bakınca da, bu rekoru kırması da yeni skandallara imza atmasına mahzur olamamıştı. Yıl başlarken ailesinin, şirketinin ve medyanın da baskısıyla Amy, rehabilitasyona gönderildi. Öncesinde kocasının davasıyla temaslı olması ve uyuşturucu gerekçesiyle tutuklanmaları da göz önünde bulundurulursa, Amy 2008’i hastane, nezarethane ve rehabilitasyon merkezi üçgeninde geçirdi. Artık hayatı da, bağımlılıkları da denetiminden çıkmıştı…
Boşandılar
Amy, 2009’u Karayipler’deki Saint Luca Adasında geçirdi. İmalcisi Salaam Remi ile 2010’da çıkarmayı planladıkları albümü üzerine çalışıyorlardı…
Albümü için heyecanlı olabilirdi; fakat skandallardan sıyrılamayan evliliği de tam da bu devirde artık bitiyordu. Amy’in aldatıldığı münasebeti ile boşanma davası açtığı gündemde yerini edinmişti bile. Boşandılar! Amy, bu bitişin çabucak akabinde ölene dek sürecek evliliği içim Reg Traviss ile birlikteliğine de başlamıştı. Yeniden de bir dergiye Blake’e hala aşık olduğunu da söylemişti. Ruhundaki o saplantılı hal, aşikâr ki yakasını hiç bırakmadı…
(Reg Traviss ile)
Yolu İstanbul’dan geçen yeni skandallar
Amy’i, 2010’u gözlerden uzak geçirdi. Bir olaya ismi karışmadı. Rehabilitasyondaydı. Temmuz 2011’de çıktığı Avrupa tipinde daha evvel 2007’deki olaylı konserinden daha ağır olaylı bir konserdeydi. Amy sahnedeydi ve sarhoştu. Ayakta durmakta zorlanan ve daima küfürler eden Amy, müziklerin kelamlarını, hatta bulunduğu yerin ismini bile unutmuştu…
Belgrad’daki bu konserde böylesine yuhalanan Amy’in bir sonraki adımı ise, İstanbul’du. 20 Haziran’da Amy Winehouse’in İstanbul’da konser vereceği haberi hayranlarını heyecanlandırmıştı. Biletler sene başlarken satıştaydı. Herkes enfes bir konserin bekleyişindeydi. Fakat hiçbir şey hayal edildiği üzere olmadı…
Amy, Belgrad konseri sonrası, 19 Haziran’da özel uçağı ile sessiz sedasız Atatürk Havalimanı’na indi. Ve 19 Haziran akşamı, yani konserden evvelki akşam, konser tipini iptal ettiğini açıkladı ve dinlenmek için Londra’ya döndü…
Amy Winehouse öldü
Amy, uyuşturucu ve alkol bağımlılığından bir türlü kurtulamıyordu. Aslında babasının sonradan yapacağı açıklamaya nazaran Amy, 3 aydır temizdi. Hiçbir halde alkol ve uyuşturucu kullanmamıştı. Lakin Amy, 23 Temmuz 2011’de, Londra’daki meskeninde meyyit bulundu. Ve uzun bir müddet sonra da vefat sebebinin alkol zehirlenmesi olduğu açıklandı. 26 Temmuz’da ailesi ve arkadaşlarının katıldığı cenaze merasiminin akabinde cansız vücudu, Golders Green Crematorium’da yakıldı…
Sadece 27 yaşındaydı. Genç yaşında soul müziğin divası olarak anılmayı başaran Amy, gerisinde enfes müziğini, milyonlarca hayranını bıraktı. Bir de skandallar vardı natürel; fakat vefatın akabinde artık skandalların da bir kıymeti yoktu…
Amy de, tıplı Brian Jones, Kurt Cobain, Jim Morrisson, Janis Joplin, Jimi Hendric üzere 27 yaşında hayatını kaybeden efsane isimlerden biri olarak “Forever 27 Club”un üyesi oldu. Artık bu küme, 39 kişiydi…
(Babası ile)
Ölümünün ardından
Babası, Amy’’in vefatının akabinde “Amy Winehouse Vakfı”nı kurarak bilhassa uyuşturucu bağımlısı ve hasta çocuklara yardım etmeye, onları güzelleştirmek için çalışmaya başladı. Amy’in kalbine bıraktığı boşluğu, artık tahminen bu halde dolduruyordu, kim bilir! Ayrıyeten babası Mitch, 26 Haziran 2012’de, Amy’in hayatını kendi perspektifinden anlattığı “Kızım Amy” kitabını yayımladı. Kitap evvel Amerika’da çıktıktan bir müddet sonra İngiltere baskısı da yayımlandı.
Aralık 2011’de, prodüktörü Salaam Remi, Island Records’tan, Amy’in daha evvel yapılmış tüm kayıt ve demolarını bir albüm haline getirerek, ona “Lioness: Hidden Treasures” ismini verdi. 16 Mayıs 2015’te de hayatı, “Amy” isimli bir belgesele çekildi…
Amy, mesleğinin başlarındayken aslında şöyle bir açıklama yapmıştı: “Ünlü olacağımı düşünmüyorum. Bununla başa çıkabileceğimi de… Muhtemelen ünlü bir olsam, bu beni çıldırtırdı.”
Kim bilir, Amy tahminen de gereğinden fazla ünlü olmuş ve Blake’in de katkısıyla işin içinden çıkamamıştı… “Her berbat olay bir blues müziği olmayı bekler.” diyen Amy, daima bir şeyler yaşadı, müzikler yazdı ve söyledi. 27 yıllık kısacık ömrüne harikulade bir şöhret ve müzik sığdırdı. Büyüleyici sesi, sıra dışı ömrü, skandallarla dolu aşk hayatı, bağımlılıkları ve tutkularıyla bir Amy Winehouse geçti bu dünyadan…
İyi ki…
Damla Karakuş
Not: Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram:
