Hülya Koçyiğit kimdir
Yeteneği birinci çocukluğunda fark edilen, çok çalışan, daima sinema için üreten Hülya Koçyiğit’in hayat hikayesidir…
Hülya Koçyiğit denince sizin en çok hangi sinemaları geliyor aklınıza? Ediz Hun’la karşılıklı bir göz süzüşünü ya da öfke patlamaları sırasında bile aslında nasıl da aşktan öldüklerini anımsıyor musunuz? Kınalı Yapıncak’ı, Boş Çerçeve’yi, Kurbağalar’da o derede kurbağa toplayışını…
Hülya Koçyiğit biyografisi pek zormuş itiraf etmeliyim. Şu an başımın içinde pek çok sinema dönüyor ve hepsini yine izlemek istiyorum. Sonra diyorum ki, Yeşilçam uygun ki varmış. Bize ne hoş pahalar katmış.
Ve epey yazdıklarım, Yeşilçam’ın saf yüzüne, Hülya Koçyiğit’ine bir “İyi ki doğdun!” demek içindi doğrusu.
İyi ki doğdun, Hülya Koçyiğit!
Çocukluğu
Hülya, 12 Aralık 1947’de, İstanbul Yenikapı’daki meskenlerinde, Melek Hanım ve Sedat Bey’in birinci çocukları olarak dünyaya geldi. Sedat Beyefendi 22 yaşındayken, annesi şimdi 16’sındaydı. Daha sonra da Feryal ve Nilüfer gelecek, gencecik bu çift, kurdukları küçük aileyle büyüyecekti.
Hülya 1 yaşını doldurmuştu ki, 1948’de, Bağlarbaşı’na taşındılar. Tıngır mıngır Hülya 5 yaşını bulmuştu ki, bir anda okula gitme sevdalısı oldu. Bu istek lisanından düşmeyince ailesi okula gidip bir danıştılar. Lakin okula gitme yaşı 6 idi. Okul Müdürü, dilerlerse mahkemede yaşını büyütebilecekleri teklifinde bulunmuştu. Koçyiğit Ailesi, Kadıköy Belediyesi’nin yolunu tuttu. Hakim, yaş büyütülmesine gerek olmadan okula gidebileceği onayını verdi ve Hülya, okullu oldu. Daha küçük mini birler başlamıştı ki, sınıfta daima dans eden, müzik söyleyen şen şakrak bir kız çocuğu vardı. Evet, bu kız çocuğu Hülya’nın ta kendisiydi. Sevgi içerisinde büyüdüğü keyifli ailesi, okuluna da yansıyordu. Bu müzikler, danslar ilkokul öğretmeninin dikkatinden kaçmamıştı.
Müzik Öğretmeninin annesini yönlendirmeye başlamasıyla, Hülya kendini özel bir ilgi ve beklentinin içinde bulmuştu. Sanatın üstüne başına bulaşmış hoşluğundan, bir gün çok hoş işler yapacağından habersiz, sevgi dolusu gülücükler paylaşıyordu etrafıyla…
Sirk sahnesinde bir küçük kız
Hülya’daki yeteneğin fark edilişi, ona gösterilen ağır ilgi derken her şey süratle gelişmeye başlamıştı. Bu küçük kız çocuğu için bir müzik duyduğunda dans etmek, artık sıradan bir hareketti. İşte her şeyin hızlandığı bu devirde, Medrano Sirki, Beşiktaş’a geldi. Birinci sınıfın sonlarıydı. Tüm sınıf bu sirke gittiler. Seyir sırasında olan oldu ve Hülya kendini bir anda sahnede buldu. Çoktan müziğin ritmine kaptırmış, dansına başlamıştı. Büyülü bir hayalin enfes kesimiydi güya. Öylesine ilgi görmüştü ki, alkışlar en çok onun içindi.
Eğitim hayatı
Müziğe piyano eğitimi ile başlamıştı. Akabinde bu süreç Ankara Devlet Konservatuarı’nda devam edecekti. Yakın bir arkadaşı, gazetede, Ankara Devlet Konservatuarı’nın Bale Bölümü’ne öğrenci alacağını ve imtihanların açıldığı haberini görür görmez, çabucak annesi Melek Hanım’a haber vermiş; o da Hülya’yı kaptığı üzere soluğu imtihanın yapılacağı Galatasaray Lisesi’nde almıştı.
Yaklaşık 310 öğrencinin katıldığı imtihandan, 9 kişi seçildi ve bu 9 kişi ortasında elbette Hülya da vardı. Artık Ankara yoları görünmüştü işte; küçük Hülya, yatılı okuyacaktı. Babası ne kadar karşı çıksa da, annesi kızının en büyük destekçisi oldu. Genel olarak küçüklerin ortalama 11-12, büyüklerin 18-19 yaşlarında olduğu bale kısmında, Hülya 7 yaşında küçücük bir kız olarak dimdik duruyordu.
Annesi, Ankara’da yalnızca bir hafta otelde kalmış, sonra da İstanbul’a dönmüştü. Hülya burada bir yandan bale eğitimi alıyor, bir yandan da ilkokula gidiyordu. Fakat üçüncü ders yılı başladığında Hülya orada olamadı. Babasının sabrı bu kadar dayanmış olacaktı ki, o yaz tatili dönüşü, kızının Ankara’ya gitmesine karşı çıktı ve kaydını İstanbul’da, Atatürk Kız Lisesi’ne aldırdı.
Daha sonra da iki kız kardeşiyle birlikte İstanbul Kent Tiyatrosu’na girdi. Okul, tiyatro, bale hepsi bir ortadaydı. Hatta Bebek’te, öğretmeninden de piyano dersi alıyordu. Sanatla kuşatılmış hayatında kalacak son boşluğu da Müzik Öğretmeni, nota dersleriyle doldurmuştu…
Muhsin Ertuğrul keşfetti
Okulunda da daima şovlar düzenleniyor, haliyle Hülya’nın da kesinlikle bir rolü oluyordu. Bilhassa İngilizceyi düzgün bir aksanla konuşuyor olması, büyük ilgi görmüştü.
Bu kadar çalışma ve muvaffakiyet şüphesiz duyulacaktı. Sonunda Hülya’nın namı, direktör Muhsin Ertuğrul’un kulağına kadar çalındı. Muhsin Ertuğrul, herkesin hocası olarak anılıyordu. Annesi, bu defa de Hülya’yı alıp Ertuğrul’un yanına gitti. Ertuğrul’un bir arkadaşı, annesi Melek Hanım’ı tanışığı çıkmıştı ve bu tesadüf daha yumuşak bir ortam oluşturdu.
Ertuğrul, Hülya’nın daha yeterli bir eğitim alması gerektiğini düşünüyordu ve bunun için de kesinlikle Ankara Devlet Konservatuarı’na gitmeliydi. Hülya’nın hayatında bir defa daha Ankara sözcüğü geçmiş, midesindeki kelebekler boğazına hakikat yükselmişti. Yarım kalanı tamamlamaya, Ankara’ya gitti.
Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nde lise eğitimi almaya başladı. Sınıf arkadaşlarından biri de Salih Güney’di.
(Kardeşi Nilüfer ile)
Şöhrete adım adım
Hülya, Ankara’ya gitmişti ve kız kardeşleri de İstanbul Kent Tiyatroları’nda oynuyordu. Direktör Nuri Akıncı, “Bir Yetimenin Hasreti” filmi için çalışmalarını yürütüyordu ve kız kardeşi Nilüfer’i çok beğenmişti. Genç kıza bir teklif götürdü. Annesi teklifi kabul etti ve kardeşi, Hülya’dan evvel, başrollerinde Kenan Pars v Gülistan Güzey’in yer aldığı sinemada yer aldı.
Çekimlere, kardeşini ziyarete Hülya da gitmişti. Burada Gülistan Güzey ile samimi bir tanışıklıkları oldu. Nilüfer’e ikinci sineması “Çocuk Hırsızları” için teklif götüren direktör de Metin Erksan oldu. Çekimler yaz tatiline denk gelmişti. Hülya da seti daha rahat ziyaret edebilmişti. Bir gün Kent Tiyatroları’nda direktör ve seslendirme sanatkarı olan Abdurrahman Palay’ın, Saygıdeğer Parıltı ile çektiği bir sinemanın setine konuk oldu. Saygıdeğer Işık ile tanışmışlardı.
Bu sırada Metin Erksan da bir sonraki yaz tatilinde tezli bir sinema olacağı söylenen “Susuz Yaz” için bir bayan oyuncu arayışındaydı. Annesi Melek Hanım, “Hülya’yı düşünür müsünüz?” diye sordu. Erksan, Hülya’yı yanına çağırdı, şöyle bir baktı ve birkaç fotoğrafının çekilmesi için onu stüdyoya yolladı. Başına eşarp bağlanıp kaşları kalınlaştırılan Hülya’nın pozları çekildi.
Bir direktör onun hakkında düşünüyorken, tanıdıkları Hülya’dan, Memduh Ün’e de bahsetmişti. Göksel Arsoy’un başrolde oynayacağı bir sinema için bayan oyuncuya gereksinim vardı. Adaylardan biri de Filiz Akın’dı. Memduh Ün, okuluna Hülya’yı görmeye gittiğinde, hayal kırıklığını “Çok küçükmüşsün” diyerek lisana getirdi.
Metin Erksan da onu küçük bulmuştu. Fakat Ses Dergisi’nin düzenlediği artist müsabakasına, ismi duyulsun diye Hülya’yı da yazdırdı. Müsabakanın birinciye mükafatı, altı sinemada başrol oynayacağına dair bir kontrattı. Hülya, babası ile birlikte gittiği birinci elemeyi geçmişti. Artık daha çok heyecanlanabilirdi işte. Yetenek imtihanını da içeren ikinci etap, Şile’deydi. Yanında bu kere annesi vardı. Elemeler başladığında, mayoların giyilmesi gerektiği söylendi. Fakat Hülya bu kısmı atlamış olacak ki, yanında mayosu yoktu. Etrafta kiralık mayo bulabilecekleri bir yer ararken yarışmacılardan biri, “Benim yanımda mayo var. Ben aslında bikini giyeceğim, mayomu giyebilirsin” dedi. Bu sesin sahibi Ajda Pekkan’dı. Elemelerden birinci olarak ayrılan isim de Ajda oldu. Erkeklerin birincisi de Ediz Hun’du. Hülya da ikinci oldu. Neyse ki direktörle mutabakat imzaladığı için bir sinemada oynayabilecekti.
(Susuz Yaz’da, Erol Taş ile)
Yeni bir yıldız doğuyor
Yarışmanın ardında “Susuz Yaz”ın çekimleri için Bademler Köyü’ne gittiler. Hülya birinci kere bir köye gidiyordu. Burada başında eşarbı, üzerinde köye has kıyafetlerle Hülya rolüne çalışıyor, bir yandan da köy ortamına alışmaya çalışıyordu. Metin Erksan da her gün yer keşfindeydi. Tiyatro eğitimi ile Hülya işini ziyadesiyle ciddiye almıştı. Konuşmasına varıncaya kadar o tam bir köylü olmuştu. Fakat bu kadarı direktörün pek umurunda değildi. Zati sinema dublaja girecekti. İki ay sonunda köy çekimlerini tamamladılar. Son sahneler artık İstanbul’da çekilecekti.
Film bir yana, Hülya bir yandan da okula hazırlanmalıydı. Fakat öbür şirketlerle muahede imzalar da olmuştu. Giderek bir tercih yapmakla karşı karşıya kalacak üzereydi. Aslında Hülya okulu bırakmak istemiyordu. Lakin nihayet o yol ayrımına gelindi ve Hülya, Yeşilçam’ı seçti.
Özellikle “Susuz Yaz”dan sonra verdiği kararın ne kadar gerçek olduğunu anlayacaktı. Basının ilgisi çok büyüktü. Sinema periyodunun en büyük sinemalarından biriydi. Yurt dışı şenliklerine gönderilmeye başlanmıştı. Ve Hülya için “Yeni bir yıldız doğuyor” manşetleri atılıyordu.
Susuz Yaz, 1964 Berlin Sinema Festivali’nde Altın Ayı Mükafatı ve Meksika Sinema Festivali’nde En Düzgün Sinema Ödülü’ne layık görüldü. Artık Hülya’ya sinema teklifleri yağmur olup yağıyordu. Oyunculuk mesleği şölenli başlamıştı. Daha evvel beyaz perdede hayranlıkla izlediği birçok oyuncu ile artık birlikte kamera karşısına geçecek, hepsinden ne çok şey öğrenecekti. Mesela acemilik devrine rastlayan Fikret Hakan’ın çok takviyesini görmüştü. Sadri Alışık da keza o denli, çok dayanak olmuştu. Kuşkusuz sabrı ve disiplini de Ayhan Işık’tan öğrenmişti. Zira Işık, çalışma saat ve günleri konusunda pek hassastı. Akşam 7’den sonra asla çalışmaz, gece çekilmesi gereken bir sahne varsa da kesinlikle gündüz istirahat ederdi. Öğlen yemeği muntazaman saatinde yenmeliydi.
Hülya Koçyiğit evlendi
Hülya ve Fenerbahçe futbolcusu Selim Soydan bir tatilde tanıştılar. Birinci görüşte aşk dememek haksızlık olurdu doğrusu. 1968’de, Hülya 21’indeyken evlendiler. Üstelik Selim’in annesi hastanede olduğu için nikahları da burada kıyılmıştı. Görülmüş en farklı nikahlardan biri olarak anıldı. Bu evlilikten “Gülşah” adını verdikleri bir kız çocukları doğdu. Daha sonra Gülşah ile de geçecekti kamera karşısına. Hülya, en az oyunculuğu kadar evliliğinde de özenliydi. Örnek bir aile profili çizdiler.
Gülşah 18’ine geldiğinde, işadamı Nadir Alkoçlar ile evlendi. Alkoçlar, iş ve cemiyet hayatında saygın bir aileydi. Haliyle vakitle Hülya Koçyiğit de bu hayatın bir modülü olacaktı.
Sinemada dublaj sorunu
Hülya, tahminen de en öok temelde tiyatro eğitimi almış olmasının getirdiği bir istekle, oynadığı sinemalarda kendi sesini duymak istiyordu. Lakin o periyotta bu çok zordu. O denli çok sinema çekiliyordu ki, oyuncuların bir de dublaja girip kendilerini seslendirmesi çok zordu. Sırf Kent Tiyatroları’nda sinema ile münasebeti olan oyuncular kendilerini seslendirebiliyordu.
Hülya diksiyon dersi almıştı. Hem sesi de hoştu. Ne vardı yani, kendi sesini kullanabilseydi; ancak direktörlerden bir türlü müsaade çıkmıyordu. Bir gün Mısır’dan bir işletmeci geldii birlikte ortak iş yapmak için birçok sinema izlemiş ve sonunda şu cümleyi kurmuştu: “Bir şey dikkatimi çekti, bütün oyuncuların hepsi bir sesten konuşuyor, tıpkı halde vurguluyor ve tıpkı biçimde ağlıyorlar”.
Bu cümleden cüret alan Hülya bir kere daha dayanamadı ve “Hürrem Beyefendi, bakın yabancılar bile halimize gülüyor, siz hala direniyor musunuz?”dedi.Yine de bu eksikliğin giderilmesi için daha vakte muhtaçlık vardı.
Türkan Şoray ile arkadaşlığı
Hülya Koçyiğit’in en büyük rakipleri Türkan Şoray, Fatma Girik ve Filiz Akın olarak gösteriliyordu. Dördü de hem periyodunun hem de Türk Sinemasının 4 büyük bayan oyuncusu olarak anılıyordu. Ancak onlar, kendi isimlerine yakıştırılan bu rakip pozisyonundan her daim sıyrılıp tatlı bir dostluğun içine girdiler. Hülya ve Türkan bilhassa çok yakın iki arkadaş olmuştu.
Erkeklerde ise, birinci kere Ses Dergisi’nin artist müsabakasında karşılaştığı Ediz Hun ile yakıştırılmıştı…
Yerli romanlardan sinemaya
Türk Sineması gelişme kaydettikçe, bilhassa edebiyattan da faydalanmaya başladı. Üstelik bu bahiste epeyce da başarılı bir çizgi izleyecekti. Hülya’nın yazılan romanların sinemaya uyarlanması konusunda gayreti da takdire şayandı. Halide Edib Adıvar, Kerime Ender, Muazzez Yahsin Berkant, Peride Celal, Esat Mahmut Karakurt gibi pek çok sanatkarın romanının sinemaya uyarlanmasına şahsen önayak olmuştu.
Hülya Koçyiğit, bir periyot roman kahramanlarına can verdi. Hayaller kurularak okunan kitaplar, artık seyircisinin karşısındaydı. Hülya, bilhassa roman uyarlaması ve bir de aşk sinemalarında Orhan Aksoy ile çalıştı.
(Tarık Akan ile)
Sinemada Hülya Koçyiğit
Hülya Koçyiğit nitekim çok ünlüydü. Fakat tekrar de kuşkusuz en büyük popülerliğini, Anadolu’dan gelen, Taşralı olduğu için ezilen, beğenilmeyen Kezban’ın, tesadüfler sonucu kendini eğitip güçlü oluşunun öyküsünü anlatan, 1968’de “Kezban”, 1970’te “Kezban Roma’da”, 1971’de “Kezban Paris’te” sinemaları serisi ile kazanmıştı.
Tabii farklı sinemalarda, farklı rollerde yer almak istiyordu. Neyse ki sinemada geçen 10 yılından sonra direktör ve senaryo seçme özgürlüğünü kazanmıştı. Örneğin Ömer Lütfi Akad ile çalışmayı çok istemiş ve 1973’te “Düğün”, yeniden 1973’te “Gelin” ve 1975’te “Diyet” filmlerinden oluşan üçlemede onunla çalışmıştı.
(Gülşah)
1970’lerde devrin jönleri Tarık Akan ve Kadir İnanır ile kamera karşısındaydı. Yeniden 70’lerde kızı Gülşah, çocuk oyuncu olarak beyazperdedeydi. İbo ile Güllüşah’ı anımsayıp gülümsediniz umarım. 1980’ler ve 90’larda daha evvelki yıllara nazaran nispeten daha az sinemada göründü.
Televizyonda Hülya Koçyiğit
Hülya Koçyiğit, birinci kere 80’lerde TRT1’de, metinlerini Selim İleri ve Nezihe Araz’ın hazırladığı “Hanımlar Sizler İçin” isimli bir nesil programında televizyonda göründü. İki saatlik programda, bayanlara yönelik eğitici kısımlar sunan skeçlerde çeşitli bayan karakterleri canlandırmıştı. Bu program, 1 yıl devam etti. Karakterleri içinde bilhassa “Macide Öğretmen” ön plana çıkmıştı.
Televizyonda özel kanallar açılmaya başladıktan sonra Show TV, bir haber programı teklifiyle geldi. “Hayata dair özel haberler olacak. Mevzuları siz seçeceksiniz” dediklerinde aklına yatmıştı; kabul etti. Bahisleri kendinin seçecek olması, özel haberler onu çok heyecanlandırmıştı. “Son Çare” ismi verilen programda, çocuğa dair her mevzuyu derinlemesine araştırarak başladı. Vakitle program yalnızca çocuklardan çıkıp genişlemeye, çaresiz tüm insanlara değmeye başladı. Hülya, çok fazla çaresiz insanın kederine merhem olmaya çalışırken, kendini unutmuştu. Hekimler, boyun fıtığı teşhisinden sonra, programı bırakmasının da en doğrusu olacağını eklemişti. Fakat bu vazgeçiş süreci 2 yılı buldu. Artık programın son vakitlerine yanlışsız, boyunluklaydı.
Nihayet programı bırakmayı başarıp, bir nebze olsun rahatladığında TRT1’de, Cihan Ünal ile birlikte oynadığı “Nisan Yağmuru” dizisi başladı. Bu dizinin akabinde Erdal Özyağcılar ile başrolü paylaştıkları “Mihriban” dizisi başladı.
2009’da ise, rakip gösterildiği yakın arkadaşları Türkan Şoray, Fatma Girik, Filiz Akın ve bir de Nevra Serezli ile birlikte, 80’lerde TRT1’de yayınlanan yabancı dizi Altın Kızlar’ın, yerli dizi versiyonunun yeniden birebir isimle çekildiği dizide yer aldı.
Siyasette Hülya Koçyiğit
Hülya, aslında sanat için doğmuştu, bunu hissediyordu. Ancak hiç hesapta olmayan şeyler, hiç olmadık vakitlerde düşüveriyordu insanın evvel aklına, sonra da hayatına. Hülya, Kuşadası’nda tatilde olduğu bir gün, Anavatan Partisi’nden Turgut Özal’ın Başdanışmanı Adnan Kahveci’den bir telefon aldı. Şöyle diyordu telefondaki ses: “Beni paçalarımdan çekiyorlar, ben kendimi uçurumdan aşağıya denize gerçek uçarken buluyorum. Madem gidiyorum, o vakit yanımda güvenebildiğim beşerler olsun istiyorum. Denizde boğulmadan yüzmeliyim. Zira ben sizin paçalarınızdan çekiyorum. Bu nedenle sizin de aday olmanızı istiyorum. Çabucak gelebilir misiniz?”
Hülya, telefonun ahizesi elinde öylece kalmıştı. Eşi Selim, “Sen yaparsın!” dedi. O anda aslında kendisinin de bunu istediğini fark etti. Lakin Anavatan Partisi’nin pek de âlâ izlenim sergilediğinin düşünülmediği vakitlerdi. Bu sebepten istemediğini söyleyebilirdi.
Turgut Özal ile 2 saat süren görüşmelerini tamamlamak üzerelerdi ki, Özal dünyadan “Melina Mercouri”nin örneğini vermişti. Mercouri de, Yunanistan’ın birinci sosyalist hükumetinde Kültür ve Bilimler Bakanı olarak bulunmuştu. Özal, “Milletvekili olmak sizin göreviniz!” diyordu.
Karmakarışık hisler içinde en doğrusunun ailesine danışmak olacağına karar verdi. Ailesinin de takviyesini gören Hülya Koçyiğit, kaçınılmaz son olarak İzmir 3. Bölgeden aday oldu. Lakin seçilemedi.
Yıllar sonra da, Nisan 2013’te, 63 kişilik Akil Beşerler Heyeti’ne, devrin başbakanı olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın isteği üzerine katıldı. Bu heyette 2 defa yer aldı. Yakın dostları tarafından epeyce tenkit alan Hülya Koçyiğit, kararlı duruşuyla da takdir edildi.
Bugün
Türk Sinemasına emeği tartışmasız Hülya Koçyiğit’e, 1991’de “Devlet Sanatçısı” unvanı verildi. Tekrar 1991’de kurucusu olduğu Sinema Oyuncuları Derneği’ne (SO-DER) lider seçildi. Bu vazifesi 4 yıl sürdürdükten sonra hala idare şurasındaki misyonuna devam eden sanatçı, bugüne dek oynadığı bütün sinemaların sonsuz beğenisini de ışık olarak üzerinde taşıyor.
Sinemaya gönülden bağlanmış, ne karar verdiyse arkasında dimdik durmuş, daima örnek olmak için çalışmış bir Hülya Koçyiğit geçiyor bu dünyadan…
İyi ki…
Damla Karakuş
[email protected]
Not: Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram: biyografivekitap
