Kadir Mısıroğlu kimdir
Osmanlılar İlim ve İrfan Vakfı Kurucusu ve Lideri Kadir Mısıroğlu’nun hayat hikayesidir…
Tarihçi Kadir Mısıroğlu, 6 Mayıs’ta hayata veda etti. Tüm yakınlarının, sevenlerinin başı sağ olsun!
Çocukluğu
Kadir, 24 Ocak 1933’te, Trabzon’a bağlı Akçaabat ilçesinde, Dere Mahallesi’nde iki katlı ahşap bir meskende, Sâriye ve Eyüp Sabri Mısıroğlu çiftinin oğlu olarak dünyaya geldi. Kayıtlara nazaran, o gün Ramazan ayının yirmi yedinci günü; yani Kadir Gecesi idi. Yıllar sonra kendisi doğumunu, isminin konuluşunu şöyle yazacaktı: “O saat mahallemizin Câmii Şerifinde âdet üzere “Seher Mukabelesi” okunuyormuş. Bu mukalebeyi takip etmekte olan babamın kulağına o anda muştuyu fısıldamışlar ki, tam “Sûre-i Kadir” okunuyormuş. Bu sebeple ismimin “Kadir” olarak konulmasını gönlünden geçirmiş.”
Oysa babaannesi, torununun, dedesinin almasını istiyordu. Bundan sebep Kadir ismine karşı çıkmıştı. Sonra bir orta yol bulmaya karar verdiler. Şöyle ki, dedesinin ismi Kâzım’dı; fakat ona ismi yerine daima “Paşa” diye hitap ediliyordu. Vakitle ismi unutulmuş, Paşa olarak tanınır olmuştu. Babaannenin gönlü, torununa konulan Kadir isminin yanına eklenen Paşa ile alınmış oldu. Nüfusta Kadir, mahallesinde ise, Kadir Paşa idi…
Kadir, hiç anne sütü emmeyen bir bebek olduğundan, daha sonra da epeyce cılız bir çocuk oldu. Yürüyebildiğinde 4 yaşındaydı. 7 yaşına geldiğinde okula gönderilmedi. Her ne kadar hevesliyse de, ailesi okula gidemeyeceğini düşünmüştü. Kur’an kursuna gitti ve bir kere hatim indirdi. 8 yaşında Akçaabat Merkez İlkokulu’na başladı. Bulundukları ilçede şimdi bir ortaokul yoktu ve Kadir’in ilkokulunu bitireceği yıl ilçede bir ortaokul inşası başladı. Lakin Kadir’in mezuniyetine kadar bitmedi. Babası da ilkokul bittikten sonra oğlunu bir terzi yanına çırak olarak verdi. Öteki arkadaşları ise, okula devam etmek için Trabzon’a gitmişlerdi.
Kadir, çıraklık ettiği terzi dükkanından sık sık kaçıyordu, burada olmak yerine okulda olmak istiyordu. O da, okula gidemeyince ne bulursa okumaya başladı. Diğer bir şeyle ilgilenmez olmuştu. O denli ki, ailesi bu okuma hevesinin oğullarının şuurunu bozacağını düşünmeye başlamıştı…
Eğitim hayatı
Bir sene geçmişti ki, okul tamamlandı. Artık öğrenciler kaydolmaya başlamıştı; lakin Eyüp Beyefendi, oğlunu okula göndermek istemiyordu. “Bir tek oğlum var, okuyup da memur giderse ocağım söner” kaygısı onu kıskıvrak yakalamıştı. Neyse ki, öğretmenleri, etraf derken, sonunda Eyüp Bey’i ikna etmeyi başardılar ve Kadir bir sene ortadan sonra 1947’de, 21 numara ile Akçaabat Ortaokulu’na kaydolan son öğrenci oldu.
Okul hayatı başlamıştı tekrar; buna mutluydu. Birinci yıl Büyük Doğu ile tanıştı. Hala elinden kitap düşürmeyen bir çocuktu ve bu durum, onu, sınıf arkadaşlarından bir adım önde tutuyordu. Çocukluğu, konutlarının dindar havasında geçmiş; Büyü Doğu, Mustafa Kemal Atatürk, inkılâplar üzere kavramlara zıt bir görüşle gelmişti okul sıralarına kadar. Artık daima bir şeyler okudukça da bu durumu içinde pekiştiriyordu.
Hafta sonları Trabzon’a gidip gelmeye başlamış, Trabzon Lisesi, Trabzon Muallim Mektebi’nden milliyetçi arkadaşlar edinir olmuştu. Onlar sayesinde gazete ve mecmualardan haberdar olmaya başladı. Onlardan ikisi Sebilürreşad ve Fedai idi. Kısa müddetli de olsa yayımlanan pek çok gazete ve mecmuayı takip etti ve her birinden bir şeyler kaptığına inandı.
Liseye başlama vakti geldiğinde Trabzon Lisesi’ne kaydoldu. Fikirleri de çabucak hemen oturmuştu. Bir mühlet sonra dört küçük milliyetçi teşekkülün birleşmesiyle oluşan Türk Milliyetçiler Derneği’nin Akçaabat Şubesi’ni açtı. 1953’te kapatılana kadar da başkanlık vazifesini yürüttü.
Dindar ve milliyetçi istikameti ile pek çok kere okuldan uzaklaştırma cezası aldı. Mezuniyeti de bir oldukça sıkıntı oldu. Kadir, imtihanlar için Giresun’a gitti. 4 imtihandan birini kaçırmış, üçünü geçmişti. Kalan bir imtihan için de Erzurum’ gidip, Erzurum Lisesi’nde imtihana girdi ve nihayet Ekim 1954’te liseden mezun oldu.
Lisede yazmaya da başlamıştı. 1953’te, İstanbul’un fethinin 5 yüzüncü yıl dönümü için hazırlanan bir kompozisyon müsabakasında birinci mükafatını de almıştı. Ödül, bir dolma kalemdi. Daha pek çok kitap yazacaktı…
(Trabzon Liselerinden Yetişenler Cemiyeti veda konuşması)
Babası üniversiteye gitmesini de istemedi
Kadir, üniversite eğitimi için İstanbul’a gitmek istiyordu. Lakin babası hala tıpkı kanıdaydı ve onu vazgeçirmek pek de kolay olmadı. O sırada mahallede bir kızın delirme haberi duyuldu. Bu kızcağızın okuma isteğine karşı çıkıldığı için aklını yitirdiği söylentisi pek süratli yayılmıştı. Bu haber Eyüp Bey’i bir nebze yumuşatsa da, bir yandan da maddi takviye vermeyerek mani olmaya da devam etti. Hal bu türlü olunca Kadir de ilçesinden dışarı çıkamazdı. Bu durumda da imdadına annesi yetişti. Sâriye Hanım, terzilik yapardı. 700 lira kadar biriktirmişti. Parasını oğluna verdi ve maddi sorun da böylelikle çözülmüş oldu.
3 gün sürdü Kadir’in İstanbul’a vapur seyahati. 6 Ekim 1954’ü gösteriyordu takvimler. Kentte bir bayram havası vardı. Zira bugün, İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun yıl dönümüydü. Bir müddet Edirnekapı’da eniştesinin yanında, sonra bir müddet de Fatih Sarıgüzel’de babasının teyzesinin yanında kaldı. Daha sonra da Trabzon Liselerinden Yetişenler Cemiyeti’nin Soğanağa semtindeki yurduna yerleşti. O, artık İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencisiydi. Burada, lisede olduğundan daha hareketli, kanılarında daha ısrarlı bir eğitim süreci geçirecekti…
Öğrenci yurtları açtı
Trabzon Liselerinden Yetişenler Cemiyeti’nin yurdunda yalnızca bir öğrenci olarak barınmakla yetinmedi. Bir yıl sonra cemiyetin başkanlığını da yaptı. Böylelikle yurdun işleyişini de öğrenmişti. Bir yandan da davası tarafından baktığında gençlerle bir ortada olmak gerekliydi ve bunun için de en müsait ortam yurtlardı.
Bu kazanımından yola çıkarak öğrenciliği sırasında 7 öğrenci yurdu açtı. Bunlardan en meşhurları Vefa, Seyhan, Karadeniz ve Yıldız Öğrenci Yurtları idi…
Kadir Mısıroğlu evlendi
Kadir, 1961’de, Aynur Aydınaslan ile evlendi. Bu evlilik onlara 1963’te Abdullah Sünusi, 1965’te Fatıma Mehlika ve 1973’te Mehmed Selman ismini verdikleri üç çocuk getirdi.
Yayınevi kurdu
Üniversite yıllarından beri yayınlar yapıyor, konferanslar veriyordu. Hayatında yer eden bu işler ilerledikçe, hukuktan çok tarih ilgisini çekmeye başlamıştı. 1964’te, Sebil Yayınevi’ni kurdu. Yayınevinin bastığı birinci kitap, “Lozan Zafer mi, Hezimet mi?” ismini verdiği kendi kitabının birinci ilk cildi oldu. 1968’de, İstek Nur’un 1935’te yazdığı “Hatıratım” isimli kitabı yayımladığında ünlendi.
Kadir Mısıroğlu ismiyle, birinci defa 1948’de, çocuksu hislerle yazdığı şiiri, Yeni Polathane Gazetesi’nde yayımlanmıştı. Üniversite yıllarında ise Toprak Dergisi’ne, “Mehmed Meriçgiller” takma ismini kullanarak birkaç yazı yazmıştı. Tekrar öbür mecmualarda de takma isimlerle öbür şeyler de yazdı. Birinci kitabı “Lozan Zafer mi, Hezimet mi?” oldu.
Hakkında davalar açıldı
Bu kitabın 1970’te, genişletilmiş ikinci baskısı yapıldığında, kitap, 5816 sayılı “Atatürk aleyhine işlenen hatalar hakkında kanun” uyarınca toplatıldı ve Kadir Mısıroğlu ismine da dava açıldı.
Bu hakkında açılan tek dava olmadı. Kadir Mısıroğlu’nun, Ocak 1970’te verdiği Ulusal Türk Talebe Birliği’nde, Harf İhtilali üzerine verdiği konferanstaki kelamlarından sebep de hakkında Eskişehir Örfi Yönetim Askeri Mahkemesi tarafından dava açıldı. Hakkında 7 yıl mahpus, 5 yıl amme haklarından men ve 20 ay sürgün cezası istendi. Mısıroğlu, 7 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Eskişehir Sivil Cezaevi ve İstanbul Sağmalcılar Cezaevi’nde bulunuşunun akabinde bir mühlet de Bakırköy Ruh ve Hudut Hastalıkları Hastanesi’nde yattı. Akabinde Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği’nden aldığı raporla, Mayıs 1974’te, genel afla özgür bırakıldı.
Bu sırada, kitabı için hakkında açılan dava da bu af ile karara varılmadan düşmüş oldu. Hakkında davalar açılmaya devam edecekti…
Siyasete atıldı
Mısıroğlu, bu hapishane günlerinin akabinde yayıncılığa devam etti. 1976’dan itibaren de haftalık olarak Sebil Dergisi’ni çıkarmaya başladı. Fakat Mısıroğlu’nun kalemi pek sivriydi. Kısa bir mühlet sonra da bu mecmuadaki yazılarından sebep yeniden Atatürk ile ilgili kanun ve 163. Husus uyarınca hakkında pek çok dava açıldı. Mısıroğlu da, tekrar hayatını anlatan yazıda söz ettiğine nazaran, hakkında açılan bu davaları bertaraf edebilmek ümidiyle 1977 Genel Seçimleri’nde, Genel Başkanlığı’nı Necmettin Erbakan’ın yürüttüğü Ulusal Selamet Partisi’nden (MSP), Trabzon Türkiye Büyük Millet Meclisi Milletvekili Adayı oldu. Lakin seçimleri kazanamadı.
Mısıroğlu, vazgeçmek istemiyordu. Sonraki yıl yeniden MSP’den İstanbul Senato Adayı oldu. Lakin tekrar olmadı. 1978’de ise, Mısıroğlu, MSP Genel Yönetim Kurulu’na seçildi. Lakin bu defa de çok sürmeden 12 Eylül Darbesi geldi. MSP kapatıldı ve parti üyeleri de tutuklandı. Mısıroğlu ise, Almanya’ya gitti…
Almanya günleri
Bu aslında bir kaçıştı. Hakkında açılan başka davaların, MSP hakkında gelenlerle birleşmesinden korkmuştu. Arkasında otuzdan fazla ağır cezalık dava bırakmıştı. Bir mühlet sonra ailesini de Frankfurt’a getirtti. Lakin bu kere de kendisinden öteki ailede kimseye oturma müsaadesi verilmemişti. Bunun üzerine ailesini de yanına alarak İngiltere’ye geçti.
Aslında burası da yaşamak için pek uygun değildi. Bir defa yeniden gurbetti ve her şeyden kıymetlisi maddiyat büyük bir sıkıntıydı. Tüm bunlar yaşanırken 1983 yılı başlarında gazete, radyo ve televizyon anonslarında Kadir Mısıroğlu, Türkiye’ye dönmeye davet edildi. Lakin Mısıroğlu, bu davetleri cevapsız bıraktı. Bunun üzerine, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı.
Bir sonraki adımda Mısıroğlu, İngiltere’den siyasi iltica hakkı istedi. Bunun için 7 Eylül 1983 tarihli, 18158 numaralı kararın yayımlandığı Resmi Gazeteyi gösterdi. Fakat burada geçinecek gerçek düzgün bir iş bulamayınca, tekrar Almanya’ya döndü.
1991’de çıkarılan Terörle Çaba Kanunu ile Türk Ceza Kanunu’nda yer alan 163. Husus uyarınca Türkiye’ye geri döndü.
Türkiye’deki ömrü
Şimdi tekrar Türkiye’de yaşamaya başlamıştı. 1994’te, Osmanlılar İlim ve İrfan Vakfı’nı kurdu ve vakfın başkanlık vazifesini üstlendi. Vakıfta, cumartesi günleri “Cumartesi Sohbetleri” adını verdiği sohbetler yapıyordu. Burada gelen tarih, din, edebiyat, siyaset, gündem sorularını cevaplıyordu. 2016 yılı Ramazan ayı boyunca da Beyaz TV’de yayınlanan Ramazan Sohbetleri programına katılmıştı. Bilhassa programlara katılırken başına taktığı fes ile ikonikleşti.
Bunların yanında bir de attığı tweetler ya da konuk olduğu programlarda gündeme getirdiği hususlarla tartışmalar yaratmasıyla da bilindi. Çocukluğundan beri içinde taşıdığı hisler hiç değişmedi. Örneğin, 2016’da bir televizyon röportajında Shakespeare’in aslında bir İngiliz değil, “Şeyh Pir” isminde bir kapalı Müslüman olduğunu söylemişti…
Kadir Mısıroğlu öldü
Mısıroğlu, bir müddettir şeker hastalığı sebebiyle tedavi görüyordu. 16 Nisan’da ağır bakıma alınmıştı. İki gün evvel de mevt haberi geldi. Mısıroğlu, 6 Mayıs 2019’da, 86 yaşında hayata veda etti. Osmanlılar İlim ve İrfan Vakfı Genel Sekreteri Ali İhsan Bahadır, Mısıroğlu’nun mevti hakkında şu açıklamayı yaptı:
“Üstadımız bir saat evvel çoklu organ yetmezliğinden Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi ikindi namazına müteakip Çamlıca Mescidi’nde kılınacaktır. Sevenlerine ve dostlarımıza duyurulur. İkindi namazına sevenlerini bekliyoruz. Vakfımızın Üsküdar’daki Nasuh Mehmet Efendi Mescidi’nin haziresine defnedilecek.”
Cenaze merasimine üst seviye bir iştirak oldu. Lakin bir yandan da ülkeyi sevenler ve sevmeyenler olarak ikiye böldü bu durum. Kısacası Mısıroğlu’nun cenazesi, Üsküdar’daki Nasuh Mehmet Efendi Mescidi’nin haziresine defnedildi…
Damla Karakuş
[email protected]
Not: Biyografisini okumak istediğiniz şahısları lütfen bizimle paylaşın.
Instagram: biyografivekitap
