Rasim Öztekin kimdir
Gönlümüzün Bob Marley’i, konutumuzun Fehmi Baba’sı, nükteleriyle zihnimizi tazeleyen Muzo’muz Rasim Öztekin’in hayat hikâyesidir…
Bir müddettir vakte mühürlediğim cümlelerimi sevdiğim bir isim için yazmamıştım. Hayat bu türlü aktı. Olur ya bazen, o denli olması gerekir, yaşarsın. Yaşadım.
Sonra Adana’dan İstanbul’a uçan uçaktan indiğimde aldığım birinci haber, Rasim Öztekin’i kaybettiğimiz oldu. Güç bir durumdan ruhumu şimdi çıkaramamışken bu haberle gözümden bir damla yaş geldi.
Kalbim o anda başladı bu biyografiyi yazmaya. Onu sahnede izleme fırsatım hiç olmadı. Evvel buna üzüldüm. Sonra bir yanım kavuk teslim merasimine âlâ ki gittin, dedi. Güzel ki yağmur çamur demedin.
Sahnede konuşurken, gülerken, latifeler yaparken gördün onu; hissettin. Artık o, bizden ne kadar uzağa gidebilir ki? Hiç tanımasak da konutumuzun ve ömrümüzün bir modülü olduğunu hissettiğimiz isimler, sanırım kalbimizde daima tıpkı boşluğu yaratıyor.
Yeri dolmuyor tahminen lakin sevgisi de bir formda hiç bitmiyor. Bu biyografi, işte tüm bu hissedişlerin ve bir kalbi buluşmanın eseri.
Vedalara dayanmıyor kalbim Rasim Abi, onun için sana “Merhaba!”
Çocukluğu ve eğitim hayatı
Rasim, 14 Ocak 1959’da, İstanbul’da Şükran ve Atilla Fazlı Öztekin çiftinin çocukları olarak dünyaya geldi. Epey çağdaş ve çağdaş bir aile ortamında büyüdü. Meskende her şey demokrasi ile işliyordu.
Ailesi, Rasim’i her kararında destekliyor ve daima yanında oluyordu. Tahminen de bu sayede Türk tiyatrosu doğal bir yetenek, özel bir oyuncu kazandı…
Lise eğitimini Galatasaray Lisesi’nde alan Rasim, tahminen de birinci şanslı adımlarını burada attı. O vakit farkında değildi, ancak yıllar sonra ortaoyunun sembolü olan kavuğu kendisine teslim edecek olan ustası Ferhan Şensoy, buradan tanıdığı bir ağabeyiydi. Yıllar sonra eşi Esra Kazancıbaşı’na verdiği röportajda, “Bana nazaran gerçek hayatta da ağabeyimdir,” diyecekti.
Bunun da yanında okuduğu liseye vefasını, hoş niyetlerini bir ömür taşıyacaktı. Tekrar bir diğer röportajında Galatasaray Lisesi’ni şöyle anlatıyordu:
“Galatasaray Lisesi yalnızca bir lise değildir. Galatasaray Lisesi birebir vakitte çok kıymetli bir kurumdur. Ömürde ayakta kalmayı öğretir. Nasıl kalınacağını öğretir ve orada aldığın eğitimin yanı sıra seni çok ufak yaştan itibaren hayata hazırlar. Galatasaray Lisesi’nin hayatımdaki en kıymetli manası budur.
İkincisi ise Galatasaray Lisesi dayanışması vardır. Hayatın boyunca kendini yalnız hissetmezsin. Kesinlikle yanında birileri vardır. Sıkıştığın vakit yanında olacağını bildiğin arkadaşların vardır. Onun için Galatasaray Lisesi aslında bir lise değil apayrı çok büyük bir kavramdır.”
Üniversitede ise gazetecilik kısmını tercih etti, lakin kendisine uygun olmadığını anlaması çok uzun sürmedi. Aslında uygunluktan çok bir karar vermesi gerekiyordu.
Eğitimini yarıda kesti. Kendisinin de yıllar sonra açıklayacağı üzere, aslında o gazetecilik yapmıyordu. Zira gazetecilik okurken bir yandan da tiyatroyla ilgileniyordu. Hatta okula başladığında tanınan profesyonel bir oyuncuydu. Gazetecilik yapmayı isteseydi bile tiyatronun buna müsaade vermeyeceğini anlamıştı.
Oyunculuğu düşündüğünden de fazla sevmişti, okul bittiğinde oyunculuğu bırakıp gazeteciliğe başlamak çok da mantıklı gelmiyordu. Geriye yalnızca lise sıralarında hiç de planlamadan başlayan tiyatro serüvenin hayatını şekillendirmesine müsaade vermek kalmıştı.
Tabii tek sebep böylesine duygusal bir yaklaşım değildi. O nedenlerden biri de eski usullerin öğretilmesini bir türlü kabullenememesiydi. Bir röportajında kendisine yöneltilen soruda “Biliyor musunuz, hâlâ o denli,” diyen röportörü şöyle yanıtlıyordu Rasim:
“Yapma yav… Okulun en kıymetli dersi stenografiydi. Hocaya diyorum ki: “Yeni bir şey icat etti Japonlar. Düğmeye basıyorsunuz, o sesi kaydediyor. Sonra da siz onu dinliyorsunuz.” Daima beni dersten kovuyordu. Herif de haklı, stenografi kalksa adam aç kalacak. Her yıl tıpkı ders vardı. Fotoğrafçılık dersi vardı, her derste karanlık odaya yalnızca 2 kişi girebiliyordu. Bütün yıl o odaya girmeyi beklerdik. Ben hiç beceremedim girmeyi. Allah’tan karanlık odaya kalmadık. Hâlâ o ders vardır.
… Bizim vaktimizde da bilgisayara geçilmişti. Dijital baskı vardı lakin biz son teknik olarak web ofset baskıyı okuyorduk.”
Son nokta ise yaşadığı kovulmalar oldu. Rasim, bir gazetede yazılar yazmaya başlamıştı. İdare değişince onu kovdular. Pek takılmadı, sonra bir diğer gazetede yazmaya başladı. Fakat orada da idare değiştiğinde tekrar birinci kovulan o oldu. Bu mevzuyu da şöyle anlatıyordu:
“… Benim en taktığımsa, gelen idare birinci icraat olarak beni kovuyor. “Rasim mi? Çabucak çabucak atın onu” diyor. O ana kadar gazetenin berbat gidişatından ben sorumluymuşum üzere birinci ben kovuluyorum. İkinci kovulayım bari! Sonra ben de bıraktım gazeteciliği. Madem her şeyin sebebi benim, ben de basın kendini toparlasın diye bıraktım. (Gülüyor.)”
İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nun Rasim’e kattığı bir hoşluk de vardı aslında, fakat şimdi bunu bilmiyordu…
Tiyatro ile birinci tanışma
Rasim, lisede tiyatro kolunu seçmişti. Aslında bu bahiste bir tezi yoktu. Tiyatro kolu lideri olmuştu, fakat gözü sahnede hiç değildi. Arkadaşlarına, siz oynarsınız ben de okulun idari işlerini sürdürürüm, diyordu.
Bir gün 72. Koğuş oyunun oynanmasına karar verildi. Karar verilmişti verilmesine de bir türlü oyuncu takımı tamam olamıyordu. Sonunda Rasim, Berbat rolünü oynamaya mecbur kaldı. “Ondan sonra da derler ya kulis tozu yutma, o tozu yuttuk,” diyordu.
Sahnenin tozunu bir defa yutan Rasim bu işi sevmişti. Sahnede gözü yoktu, ancak hem yavaş yavaş hem de birdenbire onun bir modülü oluvermişti. O mecnun kan damarlarında dolaşmaya başlamıştı bir defa.
1977 yılında Kadıköy Halk Eğitim, İstanbul Akademik Sanatkarlar Topluluğu ve akabinde Nöbetçi Tiyatro’da sürdürdüğü amatör tiyatro çalışmalarının peşini profesyonel çalışmalar izledi.
1980 yılında Ferhan Şensoy’un Ortaoyuncular Topluluğu’na katılarak profesyonelliğe birinci adımını attı. İşte Şensoy ile ağabeylik kardeşlik bağı artık pekişmeye başlayacaktı.
1992 yılına kadar “Şahları da Vururlar, Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı, İçinden Tramvay Geçen Müzik, İstanbul’u Satıyorum” üzere değerli oyunlarda rol aldı.
Rasim Öztekin evlendi
Rasim Öztekin iki kere evlendi. Birinci evliliğini Zeynep Aslıhan İsbay ile yaptı.
Çiftin 1987 yılında Pelin ismini verdikleri bir kız çocukları dünyaya geldi. Pelin Öztekin de babasının müsaadeden giderek oyuncu oldu.
İkinci evliliğini ise 2005’te Esra Kazancıbaşı ile yapan Öztekin, bir röportajda tanışma öykülerini şöyle anlatıyordu:
“Üniversite periyodundan tanışıyoruz. İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksek okulundaydık. O devir tanışıklığımız yalnızca selamlaştığımız bir arkadaşlıktan ibaretti. İleriki yıllarda Esra gazeteci oldu, tıpkı ortamlarda fazla bulunmaya başladık. Esra Show TV’de çalıştığı sırada konuk muhtaçlığı olmuştu. Benimle görüştü ve ben de onu tavladım.”
İşte üniversitenin hayatına yıllar sonra kattığı o hoşluk eşiydi. Öztekin çifti birlikte en çok gezmeyi, yeni yerler keşfetmeyi seviyorlardı. Hayatı paylaşmaktan keyif alıyorlardı. Konut içinde yardımcı olmak diye bir şey yoktu, onun ismi paylaşmaktı. Rasim’in paylaşmayı en çok sevdiği şeyse yaptığı yemeklerdi.
Sinema ve televizyonda Rasim Öztekin
90’lı yıllara gelindiğinde Rasim Öztekin’in kamera ile olan seyahati başladı. 1992-1995 yılları ortasında Nükhet Duru ve Demet Akbağ ile Müzikomedi, Hülya Avşar ve Demet Akbağ ile birlikte de Mega Show isimli televizyon programlarını yaptı.
1994 yılında Gani Müjde ve Yılmaz Erdoğan’ın kaleme aldığı 2071’de Türkiye isimli müzikali sahneledi.
1995 yılında da Ortaoyuncularla birlikte Aptallara Hoş Gelen Televizyon Dizileri, Çok Tuhaf Soruşturma ve Fişne Bahçesi üzere birçok projede yer aldı. Rasim Öztekin, 90’lı yıllarda mizah kelam konusu olduğunda her yerdeydi. Hele ustası Ferhan Şensoy varsa orada Rasim de vardı.
Köşedönücü, Biraz Düş Biraz Gülüş, Eğrisiyle Doğrusuyla, Bir Yaz Gecesi Cümbüşü, Boş Gezen ve Kalfası, Öteki İstanbul Yok ve Yeni Hayat isimli televizyon dizilerinde rol alan ve her rolüyle sevilen Öztekin, kuşkusuz en çok Seksenler dizisindeki “Fehmi Baba” karakteriyle hafızalara kazındı.
Televizyon karşısında seyrederken tüm samimiyetiyle ruhumuza sirayet eden Fehmi Baba, konutumuzun içindeki babaydı güya. Onu işte o denli sevdik.
Televizyon dizilerinin yanı sıra sinema sinemalarında de ilgi çeken isimlerden biriydi. Bir Günlük Aşk Öyküsü, 72. Koğuş, Arabesk, Aksine Dünya, Passion Du Turca, Pardon, Baht Kapıyı Kırınca, Mandıra Filozofu, Baba Parası üzere pek çok sinema için kamera karşısına geçen Öztekin, bilhassa “Bob Marley Faruk” ve “Muzo” karakterleriyle unutulmazlar ortasına yazıldı.
G.O.R.A’da hayat verdiği Bob Marley Faruk karakterinin Arif Işık karakterine verdiği öğüt hafızlardaki yerini aldı:
“Fazla dikkat çekiyorsun, yapma!”
Bir öbür çok sevilen “Muzo” karakterini canlandırıken ise ustası Ferhan Şensoy ile kamera karşısındaydı. Pardon isimli sinemada Muzo karakterine hayat veren Öztekin’in burada hafızalara kazınan repliği ise şu oldu:
“Sigaramız diye genel bir durum yok.”
Öztekin, yalnızca kamera karşısında yer almadı. Direktörlük ve yanı sıra TRT için metin müellifliği, bir devir de Akşam Gazetesi’nde köşe müellifliği yaptı. Hatta son periyotlarda Youtube için içerik de üretiyordu.
Sanat hayatı boyunca Erol Günaydın, Münir Özkul, Ferhan Şensoy, Tuncel Kurtiz, Zeliha Berksoy üzere çok kıymetli isimlerle karşılıklı oynama fırsatı yakalamıştı. Olağan keşkeleri de vardı. Onları da bir röportajında şöyle anlatıyordu:
“O kadar çok ki bizim Türk tiyatro, sinema topluluğunda keşke karşılıklı oynasaydım dediğim; mesela Gazanfer Özcan var. Tekrar sinemada Sadri Alışık vardır. Keşke bu isimlerle karşılıklı oynayabilseydim. Daha bir sürü isim var aslında, ancak bu oyuncularla maalesef bir ortada olamadım…”
Rasim, mesleğinin her şeyden evvel disiplin gerektirdiğine inanırdı. Ustalarından bu türlü görmüştü. Sette lakaytlık ve geç kalmaya hiç tahammülü yoktu. Ayrıyeten tiyatro, sinema ve dizi oyunculuğunun üç farklı oyunculuk formu olduğunu düşünüyordu. Her ne kadar farklı olsalar da hepsinin temeli tiyatroya dayanıyordu. “Oradan eğitilerek gelmen lazım, tiyatrodan eğitilmeden gelenlerin oyunculuğunun çok süreceğine inanmıyorum,” diyordu.
Ve şöyle devam ediyordu konuşmasına:
“Oyuncunun tiyatronun tedrisatından kesinlikle geçmesi gerekiyor. Lakin ondan sonra yani oldukça tiyatro yaptıktan sonra oyuncu olmaya başlıyorsun. Hasebiyle birinci başta tiyatrodur ötekiler yan endüstridir. Tiyatronun yan sanayileridir.”
Elbette mesleği ödüllerle de taçlandı. 1988’de Altan Erbulak Ödülleri’nde En Yeterli Oyuncu Ödülü’ne layık görülen Öztekin, 1995’te İsmail Dümbüllü Ödülleri’nde Yılın En Başarılı Oyuncusu, 2003 Afife Jale Tiyatro Ödülleri’nde güldürü ve müzikal kolunda En Güzel Yardımcı Erkek Oyuncu, 2010’da Ayaklı Gazete Yılın En Düzgün Yardımcı Erkek Oyuncusu Ödülü’nü alırken, 2011 yılında da Yılın Nasrettin Hocası seçildi.
Sahnede hastalandı
Lisede bir öğrenciyken öylesine başlayan sahne seyahati yıllarca sürmüştü. Hiç hesapta yokken kalbinde büyüttüğü tiyatro aşkı, içinde apayrı bir yer edinmişti.
Öyle ki hastalık bile onu gelip sahnede buldu. Öztekin’in sıhhati bozulmaya başladığının sinyallerini 2004’te kalp yetmezliği tanısı konduğunda vermeye başlamıştı.
2009 yılının Ocak ayında ise Boş Gezen ve Kalfası isimli oyunda oynuyordu. İşte günlerden bir gün bu oyun sırasında sahnede kalbinden rahatsızlandı. Yirmi günü ağır bakımda geçen iki buçuk aylık bir hastane süreci geçirdi.
Kalp pili takılan Öztekin’in ömrü bundan bu türlü sıhhat şartları etrafına gelişecekti. Bir röportajında kendisine bundan sonra değişenler üzerine yöneltilen soruyu şöyle yanıtlamıştı:
“Çok şeyler değişti… Bir sefer kendimi ekonomik kullanmaya karar verdim. Her şeye mecnun üzere koşturmamaya karar verdim. Artı hayattaki size yıllarca parazit olmuş sizi sülük üzere emen insanlardan kurtulmaya karar verdim. Zira daima kanını emmişler, size hiçbir şey vermemişler. O bakımdan hoş bir silkeleniş oldu hastalık. Hastalık aslında dermanı olduğu vakit başınızı toparlamaya yarıyor ve siz de faydalanabilirseniz âlâ tarafları da var. Dersler çıkartıyorsunuz. O hayat derslerini de çıkarttım. Tıbbi olarak ya da fizikî olarak yıpratmışlığı vardır ancak zihinsel olarak hastalık bana düzgün geldi.”
Başlangıçta kalp yetmezliği, KOAH ve şeker üzere kronik hastalıklarına karşın etkin olarak çalışmalarını sürdüren Öztekin, 2020’de Koronavirüs sebebiyle başlayan pandemi sürecinde mesleğinden de uzak kalacaktı.
Bu süreçte eşine verdiği röportajda kendisini “kronik hastalıklar koleksiyoneri” olarak tanımlıyordu. Kronik hastalıklarından kelam ederek, “Koronavirüsün en sevdiği hastalıklar. Münasebetiyle virüse karşı kendimi müdafaam, bunun için de sokağa çıkmamam gerekiyor. Sıhhat Bakanı ‘Bu iş bitmiştir’ diyene kadar ben evdeyim,” diyordu…
Bir diğer röportajında ise “Her şeyin başı sıhhat,” diyor ve şöyle devam ediyordu:
“Sağlık yerinde olduktan sonra arttan her şey gelir. Onun için kendimize düzgün bakalım. Geçen gün bir otomobil için 3 saat serviste bekledim ve yanımda olan arkadaşlara dedim ki ‘’Hasta olsak 3 saat hastanede sırada beklemeyiz.’’ Kendimiz daha çok değerliyiz. Sağılığımıza dikkat edelim, kıymet verelim ve en kıymetlisi en ufak bir sorun bile olsa doktora gidelim.”
Beşinci Kavuklu Rasim Öztekin
Ustası Dördüncü Kavuklu Ferhan Şensoy, Kel Hasan’dan bu yana Türk tiyatrosunun sembolü olan kavuğu 2016 yılında Rasim Öztekin’e devretti.
Öztekin, hem gururlu hem de dünyanın en memnun insanıydı. Fakat bir yandan da hüzünlüydü, zira sıhhatinin ne kadarına müsaade vereceğini kestiremiyordu. Aslında vermeyecekti de…
Halbuki kavuğu teslim aldıktan sonra verdiği bir röportajda, “Şimdi neler yapacaksınız?” sorusunu şöyle yanıtlıyordu:
“Kavuktan sonra bir sorumluluk geldi bana. Bu sorumluluğu daha değişik bir hale getirmek istiyorum. Artık Ayvalık Belediyesi’yle birlikte Rasim Öztekin Tiyatro Atölyesi kuruyoruz. Oranın civarındaki gençlerle tiyatro yapmaya çalışacağız. Kriterimiz 18 yaşından büyük olması. Tahminen muharrir ve oyuncu çıkar. Kavuk beni tembellikten kurtardı.”
Evet, kavuk ona yeterli gelmiş, dediği üzere tembellikten de kurtarmıştı. Lakin çok değil üç ay sonra hekimi sahneye çıkmasını yasakladı. Yani beşinci kavuklu Rasim Öztekin, kavuğuyla sahneye hiç çıkamadı…
Eşine verdiği röportajda bu süreci şöyle anlatıyordu:
“Geleneksel Türk Tiyatrosu’na yıllarını vermiş bir tiyatrocu olarak kavuk çok değerli bir ödül, çok kıymetli bir nişan. Kavuklu olmak büyük bir onur, büyük bir gurur. Ferhan Şensoy’dan kavuğu devraldığımda da kalp pilim vardı Ancak canlı performans yapmaya hasretim büyüktü. Kavukla birlikte kalp rahatsızlığım nedeniyle orta verdiğim tiyatroya kaldığım yerden devam etmek istiyordum. Pil ve tedaviler kalbimi oldukça toparlamıştı zira. Fakat kavuğu aldığım yaz bir aritmi sorunu yaşadım. Kalp yetersizliğinin yanına bir de aritmi sorunu eklendi. Aritmi heyecandan, yorgunluktan, gerilimden tetiklenen bir şey. Münasebetiyle hekimlerim bana canlı performansı yasakladılar.”
2018 yılında geçirdiği bir operasyonla kalp pili değişti ve kendini yenilenmiş üzere hissediyordu:
“Geçmiş olsun iletileri için çok çok teşekkürler. Benimki var olan pili değiştirmekti yani mazot aldım yola devam. Allah çaresiz hastalık vermesin. Çaresiz hastalığı olanlara Allah’tan şifa diliyorum”
Ve yıl 2020’ye geldiğinde kavuğu devretmeye karar verdiğini açıkladı. “Çok vaktim yok, üstümde kalmasın. Kavuğu sahneye çıkan birine vermem lazım,” diyordu. Altıncı kavuklu Şevket Çoruh oldu.
(Rasim Öztekin, kavuğu Şevket Çoruh’a teslim ederken.)
Karar ve sonrası
Öztekin, kavuğu devretme kararını bir televizyon programında açıkladığında eşi Esra Hanım çok şaşkındı. Eşiyle yaptığı röportajın giriş paragrafında şöyle diyordu:
“Babıali ruhu iliklerine işlemiş bir gazeteci olarak haber atlamanın dayanılmaz sızısını yüreğimde hissettim.”
Çünkü haberin kaynağı yanı başındaydı, ancak o Korona ile ilgili haberlerle o kadar meşguldü ki eşiyle “Karantina günleri ve sağlık” üzerine bir söyleşi yapmak hiç aklıma gelmemişti. Şöyle devam ediyordu anlatmaya:
“Oysa, gazeteci kimliğimden sıyrılıp eşi olarak düşündüğümde, tiyatroya hasretini ve Klâsik Türk Tiyatrosu’nun simgesi kavuk hakkındaki hislerini, niyetlerini bazen gece yarılarına kadar süren sohbetlerimizden öylesine âlâ biliyorum ki! Lisana kolay, tiyatroyla geçen yaklaşık yarım asır! Amatör yıllarını da saydığımızda Rasim Öztekin’in tiyatro geçmişi 45 yıl öncesine dayanıyor. Yıllardır alkışlarla yaşayan biri için tiyatrodan uzak kalmak son derece sıkıntı. Tiyatro sahnesinde bakışlarla anlaşıp tuluat sanatından süper örneklerle Ses Tiyatrosu’ndan Beyoğlu sokaklarına kahkahaların yayılmasına neden olan Rasim Öztekin ve ustası Ferhan Şensoy’u gönlüm yine birlikte görmeyi istiyor. Lakin hayatın bir de acı gerçekleri var. Kronik hastalıklar bazen şahısları çok sevdikleri mesleklerinden, hobilerinden ayırabiliyor. Hayat sahnesi bu türlü inişli çıkışlı bir tabana sahip ne yazık ki! Kıymetli olan insanın yaşama tutunacağı, içindeki sanat ve ömür gücünü kanalize edebileceği öteki alanlara yönelmesi. Hayatın getirdiği sürprizler içinde hoşlukları görebilmesi…”
İşte o röportajda Öztekin, kavukla hiç sahneye çıkamamış olmanın kendisinde yarattığı boşluğu şöyle anlattı:
“Kavuğun yeni sahibi olarak canlı performans yani tiyatro yapamamak bende acayip bir duygusal boşluk yarattı. Yani bu sözlerle tanımlayabileceğim bir his değil. Verdiğim birtakım röportajlarda durumu anlatmama karşın olayın bu tarafı büsbütün es geçildi. ‘Kavuğu kime verecek?’, ‘Kavuğu şuna mı versin, buna mı versin?’ üzere bahsin büsbütün magazinsel tarafı daima ön plana çıktı lakin aslında kavuğu aldıktan sonra resmen kalp tarafından mağdur oldum. Hasebiyle canlı performans yapamadım. Bu içimde bir ukdedir. Artık diyorlar ki ‘Ama sen dizi, sinema yapıyorsun!’ Evet, Allah’tan onları yapabiliyorum da mesleğimi ve oyunculuğumu devam ettirebiliyorum. Tiyatro; dizi ve sinema çekimi ile birebir şey değil ki! Tiyatroda sahnede iki saat önemli bir performans sergiliyorsun. Sahnede olmadığın vakit da kuliste koşturuyorsun. Zira o sırada da kostüm değiştiriyorsun. Sahne önündeki ve sahne ardındaki iki saatlik koşturma, canlı performans benim kalbim için yorucu ve riskli bir şey. Artı bir de canlı performansın heyecanı var. Aslında o heyecanı ziyadesiyle yaşayan bir beşerim ben. O heyecan olmadığı vakit tiyatro yapılmaz. Hasebiyle bunlar diziyle sinemanın canlı performanstan ayrıldığı yerler. Aslına baktığın vakit sinema ve dizide de beğendiğim her projeye balıklama dalmıyorum.”
İçindeki bir öbür ukde de Nuri Bilge Ceylan’ın sinema teklifini kabul edememekti. Sinemanın kar altında çekileceğini öğrendiğinde senaryoya bile bakamadı. Sıhhatim buna müsaade etmez, diyerek müsaadesini istemişti.
Kendisini yormayacak projelerde yer almaya çalışıyor, böylelikle mesleğinden de tam manada uzak kalmamış oluyordu. İçinde ukde kalan şeyler vardı, evet lakin yapamadıklarına üzülmekten çok yapabildiklerine odaklanmayı seçmişti.
Nihayetinde hastalığının tedavisi olması da bir talihti. Tahminen tiyatro yapamıyordu, ancak mümkün olan sinema ve dizilerde oynayabiliyordu. Bu, onun en büyük avuntusuydu. “Kendi halime ve tüm bunlara şükrediyorum. Zira çaresiz hastalığa yakalanmış bir sürü insan var,” diyordu.
Elinde olanlara şükrediyordu, evet ve onu en çok sevindiren şeylerden biri de Seksenler dizisinde oynuyor olmaktı. Pandemiyle birlikte dizilere orta verilmişti lakin o seti özlemek bile hoştu onun için.
Röportajda, “Şimdiye kadar bir sürü dizide çalıştım. Herkesle o sırada arkadaş, samimi olursun lakin dizi bitince bu türlü bir alaka devam etmez. İşte o yüzden Seksenler’deki arkadaşlık çok öteki. Korona belasını bir atlatalım, inşallah başlayacağız,” diyordu.
Güzel bağlantılar kurmak demişken, yer aldığı projelere bakıldığında genç jenerasyonla da çok düzgün bir bağlantı içindeydi. Genç oyuncularla kurduğu arkadaşlığı, onlardan çok şey öğrendiğini vurgulayarak şöyle özetliyordu:
“Projelerde genç oyuncularla birlikte olmaktan keyif alıyorum. ‘Sen hocasın senden öğreniyorlar’ diyorlar evet olağan ki kesinlikle benden bir şeyler öğreniyorlar lakin ben de gençlerden çok şey öğreniyorum. Münasebetiyle buna ‘karşılıklı bir kültür alışverişi’ diyebiliriz. Gençlerden en azından günümüzün trendini öğrenebiliyorum. Seksenli yıllardaki oyunculukla bugünkü oyunculuk ortasında dağlar kadar fark var. Ben 80’li yıllardaki Oscar almış bir sineması seyrederken badireden ölüyorum. Hasebiyle yeni jenerasyonu de takip etmek lazım.”
Kavuk teslim merasiminden: Ben en mağdur kavukluyum
Dün gece (20 Eylül) Türk tiyatrosu için yaşanan çok özel bir anın şahitlerinden birisiydim. Beşinci Kavuklu Rasim Öztekin, kavuğu Altıncı Kavuklu Şevket Çoruh’a kah his yüklü kah kahkahaların yükseldiği bir merasimle devretti.
Gözlerimizi dolduran bu gururlu anı size de sözlerle resmetmek istedim.
İşte kavuk teslim merasiminde yaşananların izleri…
Dün gece sonbaharın en keskin başlangıcının da birinci günüydü. Hepimiz indi inecek yağmura aldırmadan oradaydık. Muhakkak ki bu anı kaçırmak istemiyorduk. Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Sahnesi’ni, pandemi önlemleri kapsamında koltuklara birer boşluklu oturarak doldurduk. Bir müddet sonra panolardan Rasim Öztekin ve Şevket Çoruh’un kavuk tesliminin kararını anlattığı küçük bir belgesel yayınlandı. Alkışlar daha belgeseli izlerken coşkuyla başlamıştı.
Usta oyuncu Rasim Öztekin, bir yerde şöyle diyordu anlatımında:
“Kavuk bendeyken hiç alkış almadı. Esasen onun için teslim ediyorum.”
Öztekin, kavuğu ustası Dördüncü Kavuklu Ferhan Şensoy’dan teslim aldıktan üç ay sonra bir kalp rahatsızlığı yaşayınca hekimi İzzet Beyefendi (İzzet Celal Erdinler), canlı performans yapmasını yasaklamıştı. Hal bu türlü olunca Öztekin, hiç kavukla sahne alamadı.
Belgeselin akabinde Hakan Bilgin’in sunumuyla usta oyuncu sahneye davet edildi.
Sevgili Beşinci Kavuklu Rasim Öztekin sahneye çıktığında seyircisi, onu ayakta dakikalarca alkışladı. Ne dayanılmaz bir andı; gözlerinizi bir anlığına kapatıp düşleyerek hissedin isterim.
Alkışlar dinerken Öztekin’in söylediği birinci şey şuydu:
“Ben ve kavuk, uzun vakittir hasret kaldık bu alkışlara. Ben en mağdur kavukluyum…”
Kavuk, öbür kavuklularda 20 yılı aşkın mühlet kalmışken, en kısa mühletle Öztekin’de kaldı. Kavuğun hiç alkış almamış olmasını içine sindiremeyen usta oyuncu, dört yıl üzere bir müddetin akabinde kavuğu devretmek için Şevket Çoruh’u düşünmüştü.
Ferhan Şensoy’u arayıp fikrini belirten Öztekin, ustasından da aldığı onayla Çoruh’u aradı. Sonrası yeniden his seli bir an. Öztekin şöyle anlatıyordu:
“Şevket beş gün uyuyamamış, iki gün ağlamış…”
27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü’nde gerçekleşmesi planlanan merasim, pandemi sebebiyle ertelendi ve nihayet bugüne dek Ses Tiyatrosu’nda yapılan bu merasim, Harbiye’ye taşındı. Her şey Öztekin’in eşinin “Ses Tiyatrosu kaide mı, açık havada yapalım,” fikriyle başladı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Lideri Ekrem İmamoğlu da, kavuğun İstanbul’dan çıktığını ve bunun İstanbul’un işi olduğunu vurgulayarak merasimi üstleneceklerini söyledi. Biz tiyatroseverlere de bu anın tadını çıkarmak kaldı.
Öztekin’in konuşmasından aldığım notları da aktarmak istiyorum. Nitekim çok hoş bir konuşmaydı. Kavuk teslim merasiminin Harbiye Açıkhava Sahnesi’ne taşınmasıyla önemli bir etap kaydettiğini vurgulayan Öztekin, gelirin bağışlanması kararını da açıklayarak konuşmasına şöyle devam etti:
“Sanatın ve ülkenin geleceği için çağdaş beyinlere muhtaçlık var. Onun için bu geçenin gelirini Çağdaş Hayatı Destekleme Derneği’ne bağışlamaya karar verdik. (Büyük alkışlar) Kavuğun kıymeti bir usta çırak, bir liyakat ilgisi. Bizler ustalarımızdan nazaran göre çırak olduk, sonra ustalaştık. Eğitim almam kural değildi, ben ustalarımdan eğitimi onları seyrederek aldım. Birçoğu da üstten seyrediyor. Erol Günaydın şuradan, (alkışlar) Tuncel Kurtiz şuradan, (alkışlar) Savaş Dinçel şuradan (alkışlar) bakıyor. Münir Abi (Özkul) de oradan. (Alkışlar ve Öztekin’in nemli gözleri, titreyen sesi…)”
Alkışlarla bir ortada süren konuşmasını şöyle sürdürdü usta oyuncu:
“Onlardan eğitim aldım. Asıl eğitim kulisteydi. Baka baka, nazaran göre öğrendim. Ustam Ferhan Şensoy sıhhat nedeniyle gelemedi. Ben onlardan kulis öğrendim. Bence kulis terbiyesi sahneden çok daha değerli. Hayata nasıl davrandığını belirliyor.”
Ardından Altıncı Kavuklu’yu sahneye şahsen davet etti:
“Epeydir seyirci görmeyince fazla konuştum. (alkışlar ve gülüşler) Şimdi huzurlarınızda Türk tiyatrosu için hoş şeyler yapan ve bundan sonra da yapacağını umduğum bir oyuncu kardeşimi, Altıncı Kavuklu Şevket Çoruh’u davet ediyorum.”
Sonrası yeniden büyük alkışlar ve ihtimamlı bir zaman. En başından beri kavuk, cam kabın içinde itinayla bekliyordu. Öztekin, kavuğu çıkardı. Çoruh’un başına geçirdi. Sonrasında bir mizansen yaşandı. (Bu imgelere toplumsal medyada sıkça rastlayacağınızı söyleyebilirim.)
Çoruh, ustasının eline uzandı; öpmek için. Öztekin herkesin maske taktığını, pandemide olduğumuzu ve öpüşülmeyeceğini anlatırken çok tatlıydı. Madalyonun hangi yüzünden baktığımıza nazaran değişiyor sanırım. “Ah!” diyebilirsiniz; “Pandemi yüzünden kavuk teslim merasiminde bir sarılamadılar bile.” Lakin bir diğer yandan da tarihe özel bir anı olarak geçti bu an. Ben sanırım bu istikametten bakmaya karar verdim ve hislerim da coştu böylelikle.
Tabii Çoruh da bir konuşma yaptı. Onun da konuşması çok hoştu nitekim. Ancak titreyen sesine, yaşadığı hissin yoğunluğunu seyre o denli dalmıştım ki, çok ayrıntılı notlar alamadım. Lakin güldürerek başladığını söyleyebilirim. Şöyle demişti sahneye çıkar çıkmaz:
“Rasim Abi, bu hoş kelamlarından sonra sanırım kavuğu bana vermekten vazgeçti diyordum.”
Çoruh, heyecanlanacağına emin olduğu için konuşmasını yazmıştı. Birkaç cümlesi şöyleydi:
“Türkiye bu türlü bir devir yaşarken ne yapacağını bilemedim. Çok sevinsem ayıp olur. Ağlasam olmaz. Bilemedim. En değerlisi iki büyük ustam hayatta, Ferhan Şensoy ve Rasim Öztekin…”
Cümle cümle aktaramıyorum, fakat daha sonra klâsik Türk tiyatrosunun geçmişten bugüne geçtiği yollardan bahsetti. Ustalarının yeri geldiğinde ek işler yapmak zorunda kalışlarına da dikkat çeken Çoruh, “Pandemi devri bu türlü devam ederse bizden simit almayı unutmayın!” diye seslendi.
Konuşmasını şöyle sonlandırdı:
“Beni yetiştiren tüm ustalara çok teşekkür ediyorum hakkınızı helal edin. Kavuğu, tüm tiyatro işçileri ismine kabul ediyorum; başımın üstünde yeri var. Başka bir meslektaşıma devredene kadar son kelamım: Hak dostum hak!”
Konuşmasını başladığı üzere bitiren Çoruh’un akabinde merasimde bulunamayan Ferhan Şensoy ve Ekrem İmamoğlu’nun kaydettikleri görüntüleri izledik.
Şensoy şöyle diyordu:
“Yolumuz çok dikenli Şevket. Olsun, sen dikenleri yolarsın. Bu gece asıl cennette kutlanıyor bu merasim; Kel Hasan, İsmail Dümbüllü, Münir Özkul ile.”
Ekrem İmamoğlu ise tebrik ve teşekkür ederek şöyle dedi:
“İstanbul olarak Türk tiyatrosunu desteklemeye devam edeceğiz.”
Tören sona ererken usta oyuncu Öztekin, sahnenin tadına tekrar varmış olmanın huzuruyla devam etti ve tabibine seslenerek hepimizi tekrar güldürdü:
“Canlı performans hoşuma gitti İzzet beyefendi, hâlâ konuşuyorum ve ölmedim.”
Öztekin, bu kere seyircisiyle birlikte gülüyordu. Umarım bu cümledeki sesi artık kulaklarınıza ulaşıyordur. Akabinde sahne “Baba Sahne”ye kaldı. Şevket Çoruh ve Murat Akkoyunlu, “Bir Baba Hamlet” oyunlarına başladı.
Altıncı Kavuklu Şevket Çoruh, kavuğuyla birinci oyununu oynadı. Beşinci Kavuklu Rasim Öztekin, kavuğun dört yıl ortadan sonra aldığı alkışa memnundu ve gururla sonlandı gece.
Canım Rasim Öztekin, tadımlık da olsa harikaydın. Dilerim her şey yolunda sarfiyat ve biz tekrar seni coşkuyla alkışlarız.
Sevgili Şevket Çoruh, dilerim kavukla mis üzere coşkulu alkışların olsun.
Sevgimle…
Not: (20 Eylül’de düzenlenen kavuk teslim merasimin akabinde için yazdığım yazıdan alıntıdır.)
Anıları, kitap yazma ve yemek programı yapma ğlanları
Öztekin, televizyon için birinci kere kamera karşısına geçtiği vakitlerde yarış programları sunuyordu. Bunlardan biri de Teledüldül’dü. Bir röportajı sırasında kendisine hatırlatılan bu program üzerinden Öztekin anılarını paylaşmaya başlamıştı.
Onlardan biri şuydu:
“Anadolu’ya gidince çok çarpıcı şeyler oluyordu. Anadolu’dakiler saftı, olduğu gibilerdi. O yüzden harika kıssalar resen oluşuyordu. Köylerde yarış yapıyoruz, bir sürü armağan dağıtıyoruz ancak en revaçtaki ikram merdaneli plastik bir çamaşır makinesi. Orada daha kıymetli buzdolabı var ancak yüzüne bakmıyor kimse. Halbuki onunla çamaşır yıkamıyorlarmış, yayık ayran ve tereyağı yapıyorlarmış! (Gülüyor.)”
Ardından “Bir tane daha var,” diyerek ikincisini anlatmaya başlıyordu:
“Bilecik’teyiz, çekim yapacağız. Belediye arabasından 3 kişi daima yanıma gelip “Abi gel otomobilimizde rakı ikram edelim” diye tutturdular. Çekim var, içemem. 10 dakikada bir geliyorlar falan. Neyse, çekime başladık, artık sonlara gerçek kameranın gerisinde da bu 3’ünü izliyorum. Tıpkı İtalyan güldürü sineması üzere, biri sağa koşuyor, başkası sola koşuyor, sonra birbirlerine dönüp “Bilmiyorum” der üzere ellerini açıyorlar. Bir de sarhoşlar… Düzgünce meraklandım. Çekim bitti, gittim birinin yanına “Noldu?” dedim. (Sarhoş taklidiyle.) “Abi sorma, arabayı kaybettik bulamıyoruz” dedi. Arabayı nereye koyduklarını unutmuşlar! (Gülüyoruz.) Çok komik tiplerdi.”
Öyle çok anı biriktirmişti ki bunları her seferinde yazmaya niyetleniyor, sonra da kendi kendine “Manyak mıyım, Türkiye’de kitap okunmuyor ki!” diye bir hatırlatmada bulunuyordu. Daima vazgeçiyordu, lakin bir yandan da röportajın ucuna şöyle iliştirmişti:
“Eninde sonunda tahminen olur fakat benim kitaplığımı süsleyecek bir şey olur.”
Kitaplığını süsleyen bir tane yazdı mı, bilinmez, fakat ömrü paylaşmaya yetmeyecekti…
Kitap planlarının yanında bir de yemek programı yapma üzere bir fikri, hatta tahminen de hakikat sözcükle “isteği” vardı. Yemek yapmaya duyduğu sevgiyi şöyle anlatıyordu:
“Yemek olayı benim için hakikaten keyifli bir şey. Terapi üzere. Setten yorgun argın geliyorum konuta, yemek yapıyorum. Eşim “Bırak yorgunsun” diyor, ben de “Yok, ben o sırada dinleniyorum” diyorum. Yemesinden de keyif alıyorum. Yemek benim için karın doyurmadan öte. Yemek benim için bir karnaval, seremoni. Allah aratmasın o başka bir şey lakin tadını sevmediğim bir şeyi aç da olsam yemem. O da benim şımarıklığım yani.”
Yemek programı konusunda idolü Gerard Depardieu idi. Onun üzere Avrupa’yı gezdiği bir yemek programı yapmayı hayal ediyordu. Gezerek yeme fikri onu cezbediyordu ve şöyle diyordu:
“Eninde sonunda da yapacağım. Lakin Gérard Depardieu yalnızca yiyici olarak o programda bulunuyor. Yanında şef var, o anlatıyor. En sevdiğim yemek programıysa İki Obur İtalyan. Onlara bayılıyorum yav, hastasıyım. Hedefim tam onlarınki üzere program yapmak.”
Aslında bunu İlker Ayrık’la birlikte bir proje hâline de getirdiler. O proje muhtemelen hâlâ öylece duruyor. Bu proje için hayali ise onu Erol Günaydın ile gerçekleştirebilmekti…
Rasim Öztekin öldü
Anılardan, hayallerden bahsederken insanın ense köküne sızı bırakan bir başlık oldu bu artık.
Sesi, yer yer ciddiyeti, en çok gülüşü nasıl da kazınmış hafızamıza. Evet, Rasim Öztekin, 8 Mart’ta geçirdiği kalp krizinin akabinde akşam saatlerinde ağır bakım tedavisindeyken hayata veda etti. 62 yaşındaydı.
10 Mart’ta Ses Tiytarosu’nda düzenlenen merasimden sonra saat 15.00’da, Zincirlikuyu Mezarlığı Camii’nde kılınan cenaze namazının akabinde Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Sağlık meseleleri nedeniyle merasime katılamayan Ferhan Şensoy’un mektubunu kızı Derya gözyaşları içinde okudu. Mektupta şöyle diyordu:
“Kavuğumu ona devrettim. Orta oyuncularda çok başarılı bir devir yaşadı. Kimi rahatsızlıklarından dolayı sahneyi bıraktı, kavuğu Şevket Çoruh’a devretti. Günü geldi uçtu gitti gökyüzüne. Kavuklu fotoğrafı asılı durur Ses 1985’te. Bir gün ben de uçup geleceğim gökyüzüne.”
Acı haber gelmeden evvel kızı Pelin ise toplumsal medyadan şu bildirisi paylaşmıştı:
“Çoook seviliyorsun Babiş. Biran evvel güzelleş, güzelleş ki senin için her an hazırız diyen binlerce insanı gör. Daha yaşanacak çok an, gezilecek çok yer, gidilecek çok maç, keşfedeceğimiz çok tat var. Hepsi bizi, biz seni bekliyoruz. Seni çoook seviyorum.”
Eşi Esra Hanım ise uzunca bildirisinin sonunda şöyle demişti:
“… sesimi duyduğunu biliyorum koca yürekli adam… Aşkım. Rasim’im… Havalar güzelleşiyor, Ege’nin zeytin ağaçları, mavi koyları bizi bekliyor. Haydi çabuk toparlan.”
Ama toparlanamadı. Her şey bir anda olmuştu. Öztekin, kalp krizi geçirmeden yirmi dakika evvel Seksenler dizisinin imalcisi Birol Güven’e şu iletisi atmıştı:
“Günaydın İşveren. Umarım güzelsindir. Pazar günü için hoş bir şiir gönderiyorum biraz nostalji… ”Seksenler”de de kullanılabilir.”
Gönderdiği şiir, İbrahim Sadri’nin “Kuş Hatırları” şiiriydi ve bir kısmı şöyle:
“Benim çocukluğumda soframıza kuşlar konar
Düşlerimize melekler uğrardı.
Kapımızdan yoğurtçu
Bahçemizden ishakkuşu
Kalbimizden yeni çıkan müzikler geçerdi.
Kışın bir sobamız olurdu
Sobanın yanında kedimiz
Kedinin önünde yün yumağı
Bir Hayat Bilgisi fotoğrafı üzereydik.
…”
Birol İtimat, Öztekin’in vefat haberinin akabinde şunları söyledi:
“Rasim Öztekin yalnızca ölünce değil, yaşarken de gerisinden âlâ konuşulan çok özel bir insandı. Ülkemizin ortak bir bedeliydi. Benim için de ailecek çok yakın görüştüğüm, çocuklarımın elinde büyüdüğü bir dosttu. Güzel günde berbat günde daima yanımdaydı. Onunla çok özel projelerimiz vardı. Projelerimiz ne bir dizi, ne de bir sinemaydı. Projemiz çalışmamaktı. Bundan sonra çalışmayıp, gezecektik. Gidilecek bir restoran listesi vardı elimizde. Hiçbirini gerçekleştiremedik. Yeri cennet olsun.”
Öztekin’in bu ani gidişi ailesini, hayranlarını, sanat ve siyaset dünyasını yasa boğdu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, komedyen Cem Yılmaz üzere pek çok isim başsağlığı dileklerini paylaştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Öztekin’in kızı Pelin’i şahsen arayarak taziyede bulundu.
Güldüren, güldürürken düşündüren, oyunculuğu ile göz dolduran, ustalığını kanıtlarken babalığıyla da kalbimizi kazanan, Türk tiyatrosunun Beşinci Kavuklusu, bir Rasim Öztekin geçti bu dünyadan…
İyi ki…
Damla Karakuş
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram:
