Süleyman Seba kimdir
Beşiktaş’a gönül vermiş, ismi ekibiyle daima yan yana anılan, 16 yıllık başkanlığı boyunca ismini kulüp tarihine altın harflerle yazdıran Süleyman Seba’nın hayat hikâyesidir…
Süleyman Seba! Hayallerini gerçekleştirerek kendini büyütmüş çocuk. Beşiktaş’ta kulüp tarihine ismini altın harflerle yazdırmış onursal başkan…
Hakkında pek çok şey okudum ve hepsi de çok hoştu. Beşiktaş’a gönül vermiş ve daima onunla olmak istemişti. Artık futbol oynayamadığında ekibine hizmet etmeye yöneticilikte devam etmişti. Siyah beyazı hayatına o denli bir nakşetmişti ki, İnönü Stadyumu’nun açılış maçında birinci golü o atmıştı. Yeniden tarihe bir not; altın renkli. Başkanlığı periyodunda Beşiktaş’a pek çok şey kazandırmıştı Seba Lider. Vazifesini tamamladığında da vazgeçememişti. Akaretler’deki konutunda sürdüğü mütevazı hayatta her vakit Beşiktaş’a yer vardı. Beşiktaş’ta da ona. Artık iki taraf da birbirinden farklı düşünülemezdi.
Böyle hoş anılan isimleri ne kadar anlatırsan anlat, daima eksik kalıyor, biliyorum. Feyyaz Uçar, vefatına yakın Seba’ya yazdığı mektubun bir yerinde şöyle diyor ve ona katılıyorum:
“Onu yazmak o kadar sıkıntı ki… Niçin ki bu uğraşım? Onu altın harflerle yazan tarihten daha yeterli anlatamam ki…”
Bugün dünyadan göçüşünün üzerinden 6 yıl geçti; lakin aşikâr ki sonsuza dek taraftarlarının, kadrosunun kalbindesin. Ne keyifli. Tüm Beşiktaşlılar ismine, bir defa daha ruhun şad olsun Seba Başkan!
Çocukluğu
Süleyman, 5 Nisan 1926’da, Hendek Adapazarı’nda, Nazlı ve İstek Seba çiftinin çocukları olarak dünyaya geldi. Babası İstek Beyefendi, oğluna, Osmanlı şehzadelerinden ablasının eski eşi Süleyman’ın ismini vermişti. Soğuksu köyünde, yirmi odalı bir konutta yaşıyorlardı.
Soğuksu’daki memnunluklarını Süleyman’ı ısıran köpek böldü. İstek Beyefendi, biricik oğluna çok düşkündü. Kuduz olmasından çok korkuyordu. İstanbul yoluna bu türlü düştüler. Ve sonra Süleyman’ın İstanbul seyahati daima sürdü. İstek Beyefendi, oğlunun güzel bir eğitim almasını istediği için Süleyman’ı İstanbul’daki kardeşi Fatma Ferisan Hanım’ım yanına bırakmaya karar verdi.
Süleyman, İstanbul’da Akaretler’de yaşadı. Okula da başlayınca semtin çocuğu oluvermişti. Futbol da hayatına işte bu devirde girdi. Bir tutkuya dönüşecek, hayatı onun üzerine kurulacaktı…
Eğitim hayatı ve futbola birinci adımlar
Süleyman, ilkokula evvel Akaretler’deki 18. okulda başladı. Akabinde 19. okula gitti. Okuldan geri kalan vakitte semtin çocuğu olarak top peşinde koşuyordu. İlkokuldan sonra babası onu Galatasaray Lisesi’ne kaydettirmek istedi. Lakin Süleyman, Beşiktaş’taki neredeyse bütün çocukların gittiği Kabataş Erkek Lisesi’ne kaydolmak istiyordu. Hararetli tartışmanın galibi başlangıçta İstek Beyefendi olsa da, sonunda yeniden Süleyman’ın istediği oldu. Süleyman, Galatasaray Lisesi’ne kaydoldu ve burada geçirdiği bir yılın akabinde hayallerinin okulu Kabataş Erkek Lisesi’ne kavuştu.
Hayatında değişmeyen en büyük tutku, çocukluğundan beri ayak bileklerinde taşıdığı futboldu. Yetenekliydi de. Çok geçmeden Kabataş Erkek Lisesi Futbol Takımı’na girmişti bile. Bu, onun meslek hayallerinde Beşiktaş’a açılan birinci yoldu. Hırslıydı. Çok çabalıyordu. Beşiktaşlı yöneticilerinden dikkatinden kaçmayan bir efordu bu. 1943’te, Beşiktaş Gençler Takımı’na girdi. Hayatı boyunca ağabeyi bileceği Baba Hakkı ile de yolları burada kesişmişti. Hayallerinin rengi giderek netleşiyordu…
Süleyman, Genç grupta başarısıyla göz dolduruyordu. O yıl kadronun şampiyon olmasındaki katkısı büyüktü. O denli ki kısa müddette gruba kaptan da olmuştu. Daha lise sıralarındayken kıymetli adımlar atan Süleyman, hayallerine yaklaşan bir adım daha attı. 1946’da, Refik Osman Top periyodunda, Beşiktaş A Takımı’na yükselmişti. 1950’lerde, 5 yılda 4 İstanbul Ligi Şampiyonluğu kazanan takımda olacaktı…
Tabii eğitim hayatı da bir yandan devam ediyordu. Beşiktaş’ta oynadığı sırada Mimar Sinan Üniversitesi Fransız Filolojisi Bölümü’ne kaydolmuştu. Lakin başlasa da, bitiremedi.
A Takım’daki birinci maçta, Fenerbahçe’ye karşı top koşturdu. Aslında maç 4-3 Beşiktaş yenilgisi ile sonuçlanmıştı; lakin Süleyman, attığı afili gol ile yöneticilerin dikkatini çekmişti. Futbol hayatındaki birinci döneminde 9 maçta 6 gol atan Süleyman, Ulusal Küme’de şampiyonluğu kucaklıyordu. 1947’de, -o zamanki ismiyle Midhatpaşa Stadı- İnönü Stadyumu’nun açılışı yapıldı. Açılışta Beşiktaş’ın isveç AIK Kadrosu ile karşılaştığı bir maç vardı. Süleyman Saba, stadın açılış golünü atan isim oldu.
1947-1948 döneminde İstanbul Ligi’nde 14 maçta top koşturan Süleyman, 8 gol kaydetti. O maçta Süleyman forma giymemiş olsa da, döneme Başbakanlık Kupası ile başlamışlardı. Yeniden de grubunun en çok gol atan ikinci ismiydi. Süleyman’ın kendi ismine en tesirli dönemiydi. Fakat İstanbul ikincisiydiler. 1949-1950 döneminde ise, birinci İstanbul Ligi Şampiyonluğu’nu yaşadı. Gerçekleşen 14 maçın tamamında forma giymiş, lakin bir gol atmıştı.
1950’de, emeklerinin karşılığını aldığı bir öbür kararla karşı karşıyaydı. Beşiktaş futbol grubunun Amerika’ya aldığı bir ay sürecek davete o da gitti. Okulunu bırakmak ve babasını üzmek kıymetine olsa da. Futbol, damarlarında kan olmuş, akıyordu…
Futbolu erken bırakmak zorunda kaldı
Şampiyonluk döneminin akabinde 1950-1951 ve sonra İstanbul Profesyonel Ligi ismine geçiş yapılan 1951-1952 döneminde da forma giymişti Süleyman Seba. Lakin 1051-52 döneminde yaşadığı sakatlık sebebiyle yalnızca 3 maça çıkabilmişti. Bu sakatlık, Süleyman’ın hayatında futbolu öteki bir pencereden yaşayacağı devrin başlangıcıydı.
1952-53 dönemi geldiğinde tekrar alandaydı. 9 maçta forma giymiş ve 2 gol kaydetmişti. Bir değerli an da vardı. 15 Mayıs 1952’de Türkiye, Yunanistan ile karşılaşmıştı. Süleyman, birinci ve son defa bu maçta Türkiye Ulusal Futbol Ekibi formasını giydi. Türkiye maçı 1-0 mağlup tamamlasa da, bu maçın değer kazandığı nokta şuydu: Federasyon, ulusal kadrosu temsil etme hakkı ve misyonunu, Beşiktaş’a vermişti.
1954’te askere gitmişti. Burada Ordu Ulusal Takımı’na girdi. Bir maçta sakatlanmıştı ve bu durumun tesiri İstanbul’a döndüğünde de geçmedi. Sonunda menisküs sebebiyle, futbolu bırakmak zorunda kaldı. 28 yaşındaydı…
Bir müddet Et Balık Kurumu’nda memur olarak çalıştı. Lakin bu uzun süremeyecekti.
Gururla giydiği Beşiktaş formasıyla A kadro düzeyinde 10 dönem geçirmişti. Sağ açık konumda vazife alan Süleyman Seba, mesleği boyunca 184 maçta top koşturmuş ve 44 gol kaydetmişti. Onu efsane yapacak yola yanlışsız bakıyordu artık. İsmini siyah beyazlara altın harflerle yazdıracağı yolu yürümeye daha yeni başlıyordu.
Yönetici Süleyman Seba
Futbol oynamayı bırakmak zorunda kalmıştı; lakin bu, futboldan vazgeçeceği manasına gelmiyordu. 1957’de Beşiktaş Kulübü’ne üye olmuştu. Ortadan geçen 6 yıldan sonra birinci sefer 1963’te de, idare heyetindeki yerini aldı. Süleyman Seba, 1963’te Selahattin Akel, 1964’te Hakkı Yeten, 1968’de Talat Asal, 1970’te Ağası Şen ve 1977’de Gazi Akınal’ın oluşturduğu listelerde idare şurası üyesiydi.
1984’te ise, 16 yıl sürecek bir başkanlığa birinci adımı attı. Bu 16 yıl, kırılması güç bir rekor demekti. Süleyman Seba, 1 Nisan 1984’te çok sıkıntı bir periyottan geçen kulübün başkanlığını, Mehmet Üstünkaya’dan devraldı. Efsane isimler ortasında birinci sırada anılacağı bir misyon süreci yaşadı. Zira Beşiktaş, Süleyman Seba ile bir altın periyot yaşadı…
Galatasaray ve Fenerbahçe ile her dönem devam eden rekabet, başarılı bir biçimde ilerledi. Bir yandan da kulüp, pek çok tesise kavuştu. Örneğin, kadronun idmanlarını yapması için Fulya Tesisleri açılmıştı. Tekrar Seba Lider devrinde kulüp Akaretler’deki çağdaş binasına taşındı. Sokağında top koşturduğu, hayaller kurduğu bu semte, hayallerini gerçekleştiren büyümüş bir çocuk olarak yerleşmişti artık. Akabinde A grubunun idmanları ve kampları için BJK Nevzat Demir Tesisleri inşasına başlandı. Yeniden bu 16 yıl içinde Çilekli Tesisleri ile Beşiktaş Koleji de hayata geçti. İnönü Stadyumu da 1998’de, 49 yıllığına Beşiktaş’a devredildi.
Hayatı boyunca kadrosuna düşkünlüğü sürse de, misyonu boyunca hiçbir şey işine pürüz olamadı. Örneğin Seba, uçak korkusu sebebiyle uçağa binemezdi. Lakin kadrosunu yalnız bırakmamak için günlerce süren bir seyahatle Almanya’ya gitmişti. Üstelik kulübün parasını harcamamak için kulüp otomobilini da kullanmamıştı. Annesi oğlu için şöyle diyordu:
“Ben biricik çocuğumu Beşiktaş’a kaptırdım.”
Ceketiyle efsaneleşen Seba’nın muvaffakiyetleri ve ayrılığı
Seba, başkanlığı boyunca gerçekleşen 8 kongrede rakiplerine üstünlük sağlayarak Beşiktaş’ın ve taraftarlarının efsanesi olmuştu. O denli ki şöyle bir söz yerleşmişti artık:
“Ceketini bile aday gösterse lider olur.”
Başarılı bir 16 yıl geçirdi. Bu süreçte Beşiktaş ‘5 Muhteşem Lig, 4 Türkiye Kupası, 5 Cumhurbaşkanlığı Kupası, 2 Başbakanlık Kupası ve 6 Türkiye Spor Muharrirleri Derneği Kupası’ kazandı. Müzesine toplamda 22 kupa götürmüştü. Şampiyonluklardan üçü üst üste gelmişti. Beşiktaş, 1989-1990, 1990-1991, 1991-1992 dönemlerinde üç sefer üst üste şampiyon olarak Süleyman Seba başkanlığında tarihinin en değerli muvaffakiyetini kazandı.
Futbol alanına sunduğu hizmetler kupa kazanmakla hudutlu değildi. 1992-93 dönemi sonunda, Galatasaray’ın Ankaragücü’nü 8-0 mağlup ederek averajla şampiyon olması üzerine literatüre bir yeni terim kazandırdı: ‘Şerefli ikicilik’. Başarılarının yanında başkanlığı boyunca aldığı tenkitler de vardı elbette. Örneğin, amatör branşlara ekibe gösterdiği ilgiyi göstermediği düşünülüyordu.
En uzun müddet Beşiktaş Kulüp Lideri olarak kulüp tarihine geçen Süleyman Seba, 1999-2000 döneminde grubun berbat performansı sebebiyle tribün ve muhalefetin reaksiyonunu çekmesi üzerine her şeyi tadında bırakmaya karar verdi. Grubuna makus gelmek, ondan ağır yaralar almak istemiyordu. Bu durum onu çok üzmüştü. Mart 2000’de gerçekleşen kongreye aday olmadı. Kongrede uzun periyodik başkanlığını sonlandırırken his dolu, biraz da buruk veda konuşmasının bir kısmında şunları söylemişti:
“İnsanlarla yaşadım, insanı öğrendim. Beşerlerle yaşadım, insanlığı öğrendim. Beşerlerle yaşadım, insanlardan nankörlüğü gördüm. ’Dostlarım, dostlarım… Lakin ben dostlarımdan çok korkarım.’ diyen düşünürlere hak vermemek elde değil!”
Efsane isim, misyonunu Serdar Bilgili’ye devretti.
Yine bu kongrede üyeler, Süleyman Seba’yı, Hakkı Yeten’den sonra Beşiktaş’ın ikinci onursal lideri seçti. Tıpkı yıl Akaretler – Maçka ortasında uzanan Spor Caddesi’nin ismi, yaşarken anısına ‘Süleyman Seba Caddesi’ olarak değiştirildi. İsmi bir de Beşiktaş Hentbol Takımı’nın iç saha maçlarını oynadığı Dikilitaş’ta bulunan spor salonuna verildi. Ayrıyeten Beşiktaş Belediyesi deyine bu caddede bulunan Vişnezade Parkı’na, bir heykelini yaptırdı.
Başkanlıktan sonra
Başkanlığı bıraktıktan sonra da ne grup, ne taraftarlar, ne de üyelerin ilgisi azaldı. Bundan bu türlü Süleyman Seba, Beşiktaş’ın daima lideri olarak kalacaktı. Taraftarlar, tribünlerde sık sık Süleyman Seba tezahüratları ile onu daima anmaya devam etti. O, bir Beşiktaşlının gönlünde biricikti. 117 yıllık kulüp tarihinde Süleyman Seba’nın ismi, 71 yıl boyunca daima Beşiktaş ile birlikte anıldı. Spor mesleğinin dışında bir de MİT İstanbul Bölge Müdürlüğü’nde misyon aldı.
Süleyman Seba, artık kulübün onursal lideri olarak da ismini tarihe yazdırmıştı. Beşiktaş Akaretler’deki konutunda sürdüğü mütevazı ömrüyle, kendisi de kulübünden pek uzağa gidemedi. Yeniden sık sık ekibini konutunda ağırlıyor, kalbini dolduran Beşiktaş sevdasını yaşamaya devam ediyordu. Yalnızca kadro değil, Seba da Beşiktaş’ı bırakamamıştı.
Ne olursa olsun Seba’nın kırgın ayrıldığı gerçeği öylece meskeninin duvarında asılı duruyordu. Bu sessiz bir izleme seansıydı. Beşiktaş’ın 110. Yıl kutlamalarında hasta da olsa stadyuma gelmişti. Tüm saha ayakta, ağızlarda ‘Süleyman Seba’ çığlıkları… Tüm aşkı, geçmişi oracıkta gözlerinin önünden geçerken, Süleyman Seba gözyaşlarına pürüz olamıyordu.
Belki de artık olmak istemiyordu…
Süleyman Seba öldü
Yıl 2014’e geldiğinde Süleyman Seba, bir müddettir sıhhat sıkıntıları yaşıyordu. 13 Ağustos’ta tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi’nde, teneffüs yolu enfeksiyonu nedeniyle hayata gözlerini kapadı. 88 yaşındaydı. Hastane şu açıklamayı yaptı:
“4 Mart 2014 tarihinden bu yana kronik hastalığı nedeniyle hastanemizde takip ve tedavi edilmekte olan Sayın Süleyman Seba saat 20.37’de hayatını kaybetmiştir.”
Cenazesi, Dolmabahçe’de stadın karşısındaki Bezmialem Valide Sultan Camisi’nde kılınan cenaze namazının akabinde Feriköy Mezarlığı’na defnedildi. Cenaze merasimi için elbette mabedi düşünülmüştü. Birinci golü attığı İnönü Stadyumu’nun yenilenen hali Vodafone Park’ta yapılan cenaze merasimiyle Süleyman Seba son seyahatine uğurlandı. Şimdi inşaat halindeki statta gerçekleşen merasime binlerce taraftar katıldı.
Feyyaz Uçar, 2 Şubat’ta liderine içten bir mektup yazmış, Seba’yı özetlemişti:
“Ayda yılda bir gelirdi. Kâfi de artardı bu geliş. Hepimizi karşısına alır, lafını ortaya söylerdi. Unutulmayacak kelamlar miydi yoksa onun kelamları mi unutulmazdı, anlamazdık. Sık değiştirmediği kahverengi ceketinin üst cebindeki mendili daima biz kirletirdik. Ya akan burnumuzu ya da kaçan gollerin arkasında döktüğümüz gözyaşlarımızı silerdi o mendil. Çocuktuk işte… Lakin büyük lider bizi adam yerine koyar o ulu formayı ısrarla bize giydirirdi. Adalelerimiz gözüksün diye kısa tuttuğumuz şortumuzu ve gereççi Ahmet ağabeyimizden “Ne eeedecen” deyip verdiği tozlukları giyip, çivili kramponlarımızı da yandan bağladığımızda sahiden koca adamlar üzere dururduk. Aslında bizi adam yapan o formaydı. “Şeyini şey yaptınız” dediğinde biz neyi kastettiğini bilirdik. Lafını kısa keser, söylediğini de unutmazdı. Tahminen de hiçbir şeyi unutmadığı için unutulmaz olacak Sayın Seba. Ekranı da pek sevmezdi. Ne önünü ne de gerisini. Onu yazmak o kadar sıkıntı ki… Niçin ki bu uğraşım? Onu altın harflerle yazan tarihten daha güzel anlatamam ki… Ben, Metin-Ali’nin Feyyaz’ı, Rıza’nın ön direk takipçisi, Şifo’nun pas duvarı, Les Ferdinand’ın çapraz koşucusu, Samet abinin kibarı ben… Seni o ortamıza giren herkesten çok seviyorum ve biliyorum ki sende bu başına buyruk, inatçı evladını seviyorsun… Gitme büyük lider sakın gitme… Zira ben sana gelemedim…”
O, tüm renkleri kardeş yapmış bir siyah beyaz tutkunuydu. Arkasında tek bir vasiyet bıraktı:
“Beşiktaş’ı üzmeyiniz.”
Naif istikameti, ekibine ve futbola duyduğu büyük aşkı, bu aştan doğan muvaffakiyetleri ile yaşarken gururlanan, hayallerini gerçekleştiren bir Süleyman Seba geçti bu dünyadan…
İyi ki…
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram:
