Süleyman Turan kimdir
Sanata adadığı ruhuyla oynadığı rollerle Yeşilçam’dan televizyona daima güleç yüzü ile tanıdığımız, Süleyman Turan’ın hayat kıssasıdır.
Çocuk yaşlarımdı. Onu, daima meskende izlenen Türk sinemalarında gördüğümü ve gülüşünü ne çok beğendiğimi hatırlıyorum. Televizyondan, mümkün olsa ona sarılmayı isterdi daima çocuk yanım. Şimdiyse, “Süleyman Turan, Kadıköy’deki meskeninde meyyit bulundu.” haberi üzerine onunla ilgili cümleler yazıyorum. Vefatın bir gerçek olduğunu bilsek de hepimiz, insan iki gün sonra cansız vücuduna ulaşılan Süleyman Turan’ın iki gün evvel nasıl bir an yaşadığını düşünmeden, sorular sormadan edemiyor. Kalbim, bu dünyaya huzurla veda ettiğini düşünmekten yana…
Ruhun şad olsun hoş gülen adam!
Çocukluğu ve eğitim hayatı
Süleyman, 19 Kasım 1936’da, İstanbul Kadıköy’de dünyaya geldiğinde ailesi, ona, “Süleyman Başturan” ismini verdi. Soyadı, sinemaya birinci adım attığı sinema ile “Turan” olacaktı. Sanata yatkın bir çocuktu. Daha küçük yaşlarda fark ettiği bu tutkusu ile halkevlerinden çıkmaz olmuştu. Burada fotoğraf atölyelerine katılıyor, sanatın ruhuna bulaşmasına çocuk kalbiyle yer açıyordu. Sanatla büyüttüğü kalbi, ruhunu herkese tanıtacak güçteydi…
Eğitimine doğduğu semtte, Kadıköy’de başladı. Lise eğitimini Haydarpaşa Lisesi’nda alan Süleyman, gün gelecek en yakın dostum diyeceği Göksel Arsoy ve İzzet Günay ile de burada, lise sıralarında tanışmıştı. Sıra üniversite eğitimine gelmişti. Sinema, fotoğraf için yanıp tutuşuyordu; neden sebep İstanbul Üniversitesi İngiliz Filolojisi Bölümü’nde okumaya başladı. Lakin 3. Sınıfa kadar devam etti. Aslına bakılırsa aklı ve ruhuyla öteki yerlerde gezinen biri için uzun bile sürmüştü.
Zaten bu 3 yıl da sanatsız geçmedi ya! Gürdal Onur isminde bir arkadaşı tiyatroda oynuyordu. Süleyman da her gece onun kulisindeydi. Bu tiyatroyu, ünlü tiyatro sanatkarı Saim Alpago kurmuştu. Süleyman’ın her gece burada oluşu, gözlerden kaçacak üzere değildi. Oyunu da ezberlemişti artık. Bir gün oyunculardan Selim Naşit gelemeyince, onun yerine sahneye bile çıkmıştı. Bundan bu türlü de sanatsız, sahnesiz olur muydu hiç! Uzun bir yol vardı önünde…
Süleyman Turan Japonya’da
Süleyman bu süreçlerden geçedursun, askerlik de gelip çatmıştı. Yedek subay olarak misyonuna başlamıştı ki, Kore Savaşı patlak verdi. Süleyman, Türk birliğine katılmak için Japonya misyonuna giderken düşünmemişti bile.
Savaşın ortasında bile ruhu onu bırakmıyordu. Sanat, onu bir kıskaca almış, kendisinin olmadığı bir ömür düşünmesine müsaade vermiyordu. Kainatta insanın her halinin bir karşılığı vardı madem, Süleyman sanat dolu bir ömrü seçiyordu. Hal bu türlü olunca, Süleyman da birinci sahne deneyimini askerde yaşadı. Bir yanı bunu birinci sayıyordu. Zira birincisi Selim Naşit’in rolüydü. Halbuki bu defa, oynadığı rol kendisinindi. Vazifeleri devam ederken NATO askerleri ortasında bir yetenek yarışı düzenlenmişti. Askerlerimiz, müsabakaya İngilizce bir piyesle katıldı. Süleyman’ın, birinci sefer sahnede olmanın heyecanını tattığı bu müsabakada, birinci olmuşlardı…
(Hülya Koçyiğit)
Bir formda artık sahnenin tadını almış, sanatın kanına alyuvar olup gezinmesine müsaade vermişti. Askeri vazifesi bitse de, o, çabucak konutuna dönmedi. Ruhunun buralarda işini bitirmediği belirliydi. Uzunca bir mühlet Uzakdoğu ve Amerika’da yaşadı. Tekrar meskenine döndüğünde ise, hem ne yapacağını biliyordu, hem de başı karışıktı. Natürel hayatının devam etmesi için para kazanması gerekiyordu. Mecmualara karikatür çizdi. Kısa bir müddet Veli Efendi’de bilet bile sattı. Her şey insan içindi, şüphesiz yürüyeceği yol önünde uzayacaktı. Ressam, şair, müellif, senarist, oyuncu tarafını bir bir fark edecekti…
Sanat hayatına birinci adımını tiyatro ile atmıştı, evet. Akabinde sinema da gelecekti. Halbuki bir devir mecmua ressamlığı yaptı. Karikatür ve fotoğrafları uzun bir müddet “Akbaba Dergisi”nde yayımlandı. Akşam Gazetesi’nde, çizgi romanlar çizdi. Bir periyot de, senaryosunu da yazdığı çizgi romanlarını Sabah Gazetesi’nde yayımladı. Bu, 15 yıl sürecekti. Afişler, kitaplara kapaklar hazırladı…
Sinemaya birinci adım
Süleyman’ın bu fotoğraflar, karikatürler, senaryolar ortasında tiyatro serüveni de tam manasıyla 1962’de başladı. “Harput’ta Bir Amerikalı” oyununda başroldeydi. Devrinin her aktörü üzere, onun da yolu Ses Mecmuası Yarışması’ndan geçti. Ajda Pekkan ve Ediz Hun’un birinci olduğu 1963’te katıldığı bu müsabakayı, Süleyman da kazanmıştı.
Sinemaya adım attığı birinci sineması, direktör koltuğunda Osman Seden’in oturduğu, değerli rollerinde Hulusi Kentmen, Türkan Şoray, Öztürk Serengil, Tamer Yiğit’in oynadığı “Sayın Bayan”dı. Bir yetkilinin soyadını ismiyle birlikte çok uzun bulması sebebiyle “Turan” olarak değiştirdi. Süleyman Turan, Yeşilçam’a birinci adımını işte bu türlü atmıştı. Onu en çok temel oğlanın sadık dostunu canlandırdığı, sevecen, güleç rolleriyle izledik, sevdik. O denli ki gözümüzde temel oğlandan bir farkı kalmıyor, vakit zaman ondan bile bedelli oluyordu. Bunun yanında üç tane de sinema senaryosu yazdı. Bunlardan ikisi, 1982’de “Baş Belası”, 1997’de “Sevgili Dayım”dı. Pek çok sinemada, dizide çıktı karşımıza…
Süleyman’ın birinci sinemadaki rolü çok küçüktü. Bir sonraki “Koçum Benim” sinemasında daha kıymetli bir rolü vardı. Üstelik Ayhan Işık ile birlikte oynuyordu. En kıymetli performansını 1970’te, Ekrem Bora ile rolleri paylaştığı “Dikkat Kan Aranıyor” filmindeki, akıl hastanesinden kaçan meczup rolüyle sergiledi.
Ödülleri ve öbür işleri
1971’de, en yakın dostu Yılmaz Güney ile birlikte oynadıkları “Yarın Son Gündür” filmindeki rolüyle Adana Altın Koza Sinema Festivali’nde, En Güzel Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü’ne layık görüldü. 1972’deki 9. Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde ise, “Güllü” ile En Yeterli Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü’nü aldı. Tekrar Altın Portakal’da, 2003’te, Ömür Uzunluğu Onur Ödülü’ne layık görülecekti…
70’li yıllar, birebir vakitte Süleyman Turan’ın sinemadan uzaklaştığı zamanlardı…
Yeşilçam’ın darboğaza girdiği o yıllarda konuşturdu işte ressamlığını. Karikatür işleri ile kazanıyordu hayatını. En son 2009’da, Cemal Şan’ın “Sonsuz” sinemasında rol aldı.
Süleyman Turan, bugüne dek toplamda yaklaşık 160 sinema ve dizide oynadı. Türkiye’nin onu tanıdığı, en ünlü olduğu rolü ise, kuşkusuz 1999-2002 yılları ortasında “Yılan Hikâyesi” dizisinde hayat verdiği Komiser Kemal’di.
(Karısı Candan Öncü ve kızı Beliz)
Süleyman Turan öldü
Ve dün, tüm Türkiye bu haberle yasa boğuldu. “Yeşilçam’ın usta oyuncusu Süleyman Turan, konutunda meyyit bulundu.” Süleyman Turan, Kadıköy’deki konutunda, kalp krizi sebebiyle hayata veda etti. Kadıköy’de “Merhaba!” dediği hayat, son bulmuştu. Üstelik o kadar acı ki, cansız vücudunun iki gün sonra bulunduğu ortaya çıktı…
Süleyman Turan’ın kapıdaki gazeteleri almaması üzerine bu durumu kuşkulu bulan komşuları, polisi aradı. Meskene gelen polis, çilingir yardımıyla içeri girdiklerinde, Sevgili Süleyman Turan’ın cansız vücuduyla karşılaştı. Bize haber 10 Eylül’de ulaşsa da, o, aslında iki gün evvel son nefesini vermişti…
O, bir Kalamış aşığıydı. Dostlarına daima “Ben Kalamış aşığıyım. Beni Kalamış’a gömün.” sıkıntısı. Bugün Üsküdar Şakirin Cami’de gerçekleştirilen bir merasimle, sonsuzluğa uğurlandı…
Çapkın gülüşü, sanata düşkün ruhu, sevgi dolu kalbiyle bir Süleyman Turan geçti bu dünyadan…
İyi ki…
Damla Karakuş
Not: Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram:
